Download PDF
Back to stories list

Lukkuu fi Risaa Kuku na Tai

Written by Ann Nduku

Illustrated by Wiehan de Jager

Translated by Demoze Degefa

Language Oromo

Level Level 3

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Yeroo tokko Lukkuu fi Risaan hiriyotaa turan. Simbroota kaanani waliin nagaan jiraata turan. Tokkoon isaanitu balali’u hindanda’an.

Hapo zamani za kale, Kuku na Tai walikuwa marafiki. Waliishi kwa amani na ndege wengine. Hakuna kati yao aliyeweza kupaa.


Yeroo tokko lafairratti beelatu ture. Risaan nyataa barbachuuf lafa dheera deemu qabdi. Dadhabdee gara mana deebite, “Kraan salphaan jiraachu maala”, jete Risaan.

Kuna siku njaa ilitokea. Ikamlazimu Tai kutembea umbali mrefu kutafuta chakula. Alirudi akiwa amechoka sana. “Lazima kuwe na njia rahisi ya kusafiri!” Tai alisema.


Halkan garii booda lukkun yaada garii argate. Lukkuun tuni ballii hiriyoota iraa kufe guruu calqabdee. “Me balliiwan kan kankeyna gubbatti yaa hodhinu,” jette lukkuun. “Tari kuni balaali’udhaf nugargaara ta’a.”

Baada ya usingizi mnono wa usiku, Kuku alijiwa na wazo zuri sana. Akaanza kukusanya manyoya yaliyodondoka kutoka kwa ndege wenzao. “Tuyashonee haya manyoya juu ya manyoya yetu,” Kuku alisema. “Labda itaturahisishia kusafiri.”


Risaan hudhuu calqabde sababin isaas ishee qofatu lilmoo qaba. Ballii lama bareeda isaa tolfatee lukkuu gubbaa balali’uu calqabde. lukkuun lilmoo ergifatulle yeroom san hidhuu ifatte. Lilimee kapbordi gubbaa irratti dhiftee gara mana nytaa bilchessuu deemite.

Tai pekee ndiye aliyekuwa na sindano kijijini, kwa hiyo akaanza kushona wa kwanza. Akajitengenezea mabawa mawili mazuri na akapaa juu ya kuku. Kuku aliazima sindano lakini akachoka kushona baada ya muda mfupi. Akaacha sindano kabatini na akaenda jikoni kuandaa chakula kwa ajili ya watoto wake.


Garu sibrrowan kun yeroo risaan balali’u argan jiru. Isaanis balli mataa isaani tolfachudhaf lukkuun akka lilimee isaanif ergisan gafatan. Yerooma sana simbirron bayeen samii irra balali’u calqaban.

Lakini ndege wengine walimwona Tai akipaa. Wakamwomba Kuku awaazime sindano ili nao wajishonee mabawa pia. Muda si mrefu ndege wakawa wamepaa na kuzagaa anga zima.


Yeroo simbirroon dhumaa lilimee ergifate debistu, lukkuun achi hinjirtu turte. Ijoolen ishee lilme fudhaate ittin taphatee. Yeroo tapha isaani xummuran lilimee cirracha kessati gatani deeman.

Ndege wa mwisho aliporudisha sindano aliyoazima, Kuku hakuwepo. Kwa hiyo watoto wake wakachukua sindano na wakaanza kuichezea. Walipochoka na mchezo wao, wakaiacha sindano kwenye mchanga.


Guyyaa galgala sanii, risaan nideebi’e. Balliiwan yeroo karaa deemitu bubuqa’aan cimsuuf lilimee gafatte. Lukkuun kapbordi gubba ilaalte. Mana nyaata ittiqophessan kessas ilaalte. Mana duubas ilaalte. Grau lililmee argachuu hindandenye.

Baadaye jioni Tai akarudi. Akaomba sindano ili aweze kushona baadhi ya manyoya yaliyokuwa yameanza kulegea alipokuwa safarini. Akaangalia kwenye kabati. Akaangalia jikoni. Akaangalia uani. Ila sindano haikupatikana.


Lukkuun guyyaa tokko nafkenni’ jettee risaa gafate. “Sana booda balli kee nitolfata, balalitee nyaata niargatta” jetteen. “Guyyaa tokko qofa,” jedhe risaan. “Yoo lilimee kiyyaa nafhinkennene, cicii kee tokkicha akka kafaltitti nakennita.”

“Nipatie siku moja,” Kuku alimwomba Tai. “Halafu utaweza kushona bawa lako na kuruka tena kwenda kutafuta chakula.” “Siku moja tu,” alisema Tai. “Kama hutaipata sindano, itabidi unipe kimoja cha vifaranga vyako kama malipo.”


Yeroo risaan barii sana dhufu, lukkuun yeroo cirrachaa qoottu argite garuu lilimee hinarganne. Yeroom sani risaan dafee gadi balali’ee cicii tokkicha fundahte. Fudhatee ittin figide. Guyyaa sanirra calqabe lukkuun yomillee, essumattu taanan lukkuun lilmee barbacha lafa qotti.

Tai aliporudi siku iliyofuata, alimkuta Kuku akichakura mchangani, ila hakukuwa na sindano. Kwa hiyo Tai alishuka kwa kasi na kukwapua kifaranga kimoja. Akaondoka nacho. Tangu hapo, kila Tai anapojitokeza humkuta Kuku akichakura kwenye mchanga akitafuta sindano.


Akkumaa gaddisini risaa lafa irratti muldhateen, lukkuun ijoolee isheeti himiti. “Dafaati lafa qullaa kessa bahaa,” jettene. Isaanis akkan jedhan, “Nuti guyyaamiti. Nifiginna.”

Kila kivuli cha mabawa ya Tai kinapoonekana ardhini, Kuku huwatahadharisha vifaranga vyake. “Tokeni kwenye eneo la wazi.” Na wanajibu: “Sisi si wajinga. Tutakimbia.”


Written by: Ann Nduku
Illustrated by: Wiehan de Jager
Translated by: Demoze Degefa
Language: Oromo
Level: Level 3
Source: Hen and Eagle from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 International License.
Options
Back to stories list Download PDF