Iha dadeer sedu ida Vusi ninia avó -feto bolu nia, “Vusi, favor foti manu tolun ida ne’e ba o nia inan-aman. Sira hakarak atu halo keek boot ida ba o nia feton ninia kazamentu.”
Siku moja asubuhi bibi yake Vusi alimwita na kumwambia, “Tafadhali peleka yai hili kwa wazazi wako. Wanataka kutengeneza keki kubwa kwa ajili ya harusi ya dada yako.”
Iha dalan ba ninia inan-aman sira nia uma, Vusi hasoru labarik mane rua ku’u hela ai-fuan. Labarik mane ida hadau manu-tolun husi Vusi no tiru ba ai-hun ida. Manu-tolun ne’e nakfera.
Alipokuwa njiani kuelekea kwa wazazi wake, Vusi akakutana na vijana wawili wanaokota matunda. Kijana mmoja akanyakua yai kutoka kwa Vusi na akalirusha kwenye mti. Yai likavunjika.
“Saida mak o halo tiha ona?” Vusi hakilar. “Manu-tolun ida ne’e atu halo keek ida. Keek ne’e atu halo ba ha’u nia feton ninia kazamentu. Saida mak ha’u nia feton sei hatete se karik la iha keek kazamentu nian?”
“Umefanya nini?” Vusi akalia. “Yai lile lilikuwa kwa ajili ya keki. Keki ilikuwa kwa ajili ya harusi ya dada yangu. Dada yangu atasemaje kama hakutakuwa na keki ya harusi?”
Labarik mane husu deskulpa tanba goza ona Vusi.” Ami labele ajuda ho keek ne’e, maibé ida ne’e mak ai-tonka hodi la’o nian ba o nia feton,” labarik mane ida dehan. Vusi kontinua ninia viajen.
Vijana wale waliomba msamaha kwa kumchokoza Vusi. “Hatuna la kufanya kuhusu keki, lakini hii hapa ni fimbo kwa ajili ya dada yako,” mmoja alisema. Vusi akaendelea na safari yake.
Tuir dalan nia hasoru mane nain rua harii hela uma. “Ami bele uza ai-sanak forte ne’e?. Maibé ai-sanak ne’e la forte atu uza ba harii uma, no ai-sanak ne’e tohar.
Njiani alikutana na wanaume wawili wakijenga nyumba. “Tunaweza kutumia hiyo fimbo imara?” mmoja akaomba. Lakini fimbo haikuwa imara kwa kujengea, na ikavunjika.
“Saida mak o halo tiha ona?” Vusi hakilar.” Ai-sanak ne’e prezente ida ba ha’u nia feton. Ema sira kuu aifuan mak fó ba ha’u ai-sanak ne’e tanba sira mak harahun tiha manu-tolun ne’ebé atu uza ba kek. Kek ne’e ba ha’u nia feton ninia kazamentu. Agora laiha ona manu-tolun, laiha kek, no laiha prezente. Saida mak ha’u nia feton sei hatete?”
“Mmefanya nini?” Vusi akalia. “Fimbo hii ilikuwa zawadi kwa ajili ya dada yangu. Waangua matunda walinipa fimbo hiyo kwa sababu walivunja yai la keki. Keki ilikuwa ni kwa ajili ya harusi ya dada yangu. Sasa hakuna yai, hakuna keki, na hakuna zawadi. Dada yangu atasemaje?”
Karpinteiru sira sente triste tanba sira halo tohar tiha ai-sana ne’e. “Ami labele ajuda ho keek ne’e, maibé ida ne’e mak duut halo uma nian ba o nia feton,” mane karpinteiru ida dehan. No Vusi kontinua ninia viajen.
Wajenzi waliomba msamaha kwa kuvunja fimbo. “Hatuna la kufanya kuhusu keki, lakini tutakupa makuti umpelekee dada yako,” mmoja alisema. Na Vusi akaendelea na safari yake.
Tuir dalan, Vusi hasoru to’os nain ida no karau ida.” Duut gostu ida, ha’u bele nata oituan?” karau ne’e husu. Maibé duut ne’e gostu tebes entaun karau ne’e han hotu kedas.
Njiani, Vusi akakutana na mkulima akiwa na ng’ombe. “Una makuti mazuri, naweza kupata kidogo?” Ng’ombe akaomba. Lakini makuti yalikuwa matamu ng’ombe akayala yote!
“Saida mak o halo tiha ona?” Vusi hakilar. “Duut ne’e prezente ida ba ha’u nia fetin. Karpinteiru sira mak fó mai ha’u tanba sira halo tohar tiha ai-sanak ne’ebé ema sira kuu ai-fuan fó. Ema sira kuu ai-fuan ne’e fó ai-sanak mai ha’u tanba sira harahun manu-tolun atu uza halo kek ba ha’u nia feton. Kek ne’e atu halo ba ha’u nia feton ninia kazamentu. Agora laiha ona manu-tolun, laiha kek, no laiha prezente. Saida mak ha’u nia feton sei dehan?
“Umefanya nini?” Vusi akalia. “Makuti haya yalikuwa zawadi ya dada yangu. Wajenzi walinipa makuti kwa kuwa walivunja fimbo yangu niliyopewa na waangua matunda. Waangua matunda walinipa fimbo kwa kuwa walivunja yai kwa ajili ya keki ya dada yangu. Keki ilikuwa kwa ajili ya harusi ya dada yangu. Sasa hakuna yai, hakuna keki, na hakuna zawadi. Dada yangu atasemaje?”
Karau ne’e sente triste tanba nia kanten. To’os nain ne’e konkorda atu karau ne’e ba ho Vusi nu’udar prezente ida ba ninia feton. Ho nune’e Vusi kontinua la’o.
Ng’ombe aliomba msamaha kwa kuwa mlafi. Mkulima alikubali kumpa Vusi ng’ombe aende naye kama zawadi kwa ajili ya dada yake. Vusi akaendelea na safari yake.
Maibé karau ne’e halai fila ba to’os nain iha tempu han kalan. No Vusi la’o lakon iha nia dalan fila. Nia to’o tarde ba ninia feton nia kazamentu. Konvidadu sira hotu han tiha ona.
Lakini wakati wa chakula cha jioni ng’ombe alikimbia kurudi kwa mkulima. Na Vusi akapotea njiani. Akafika kwa kuchelewa sana kwenye harusi ya dada yake. Wageni walikuwa tayari wanakula.
“Saida mak ha’u sei halo?” Vusi hakilar. Karau ne’ebé halai fila ne’e hanesan prezente troka ba duut ne’ebé karpinteiru sira fó ba ha’u tanba sira halo tohar ai-sanak husi ema sira ne’ebé kuu ai-fuan. Ema sira kuu ai-fuan ne’e fó ai-sanak ba ha’u tanba sira harahun manu-tolun atu uza ba halo kek. Kek ne’e ba ha’u nia feton ninia kazamentu. Agora laiha ona manu-tolun, laiha kek, no laiha prezente.”
“Nifanye nini?” alilia Vusi. “Ng’ombe aliyekimbia alikuwa ni zawadi, ambayo nilipewa kama mbadala wa makuti niliyopewa na wajenzi. Wajenzi walinipa makuti kwa sababu walivunja fimbo niliyopewa na waangua matunda. Waangua matunda walinipa fimbo kwa sababu walivunja yai la keki. Keki ilikuwa kwa ajili ya harusi. Kwa hiyo hakuna yai, hakuna keki, na hakuna zawadi.”
Vusi ninia feton hanoin oituan, depois nia dehan, “Vusi ha’u nia nan, ha’u la preukupa ho prezente sira ne’e. Hau la preukupa ho kek ne’e mós! Ita hotu iha ne’e, ha’u kontente. Agora hatais ba o nia ropa furak sira no mai hamutuk ita selebra loron ida ne’e!” no ida ne’e mak Vusi halo duni.
Dada yake Vusi alifikiria kwa muda, halafu akasema, “Kaka yangu Vusi, usijali zawadi, pia usijali keki! Tupo hapa pamoja, nina furaha. Nenda kavae nguo zako nadhifu na uje tusherehekee siku hii!”
Written by: Nina Orange
Illustrated by: Wiehan de Jager
Translated by: Aurelio da Costa
Read by: Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
