Download PDF
Back to stories list

Wahn Biini Siid: Di Stuori Bout Wangaari Matai Mbegu Ndogo: Hadithi ya Wangari Maathai

Written by Nicola Rijsdijk

Illustrated by Maya Marshak

Translated by Georgette McGlashen

Language Jamaican Creole

Level Level 3

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Inna wahn vilij slaant wie pan Mount Kenya inna Iist Afrika, wa likl gyal pikni did wok inna di fiil wid ar mada. Shi did niem Wangaari.

Katika kijiji kimoja kwenye mteremko wa Mlima wa Kenya, katika Afrika Mashariki, msichana mdogo alifanya kazi za shambani pamoja na mama yake. Msichana huyu aliitwa Wangari.


Wangaari lov fi de outaduo. Inna ar fambili fuud gyaadn shi dig op di dort wid di kotlas. Shi plaant biini siid inna di waam dort.

Wangari alipenda kufanya kazi za nje. Alitumia jembe kulima katika bustani ya familia yake. Kisha alipanda mbegu ndogo katika ardhi yenye rutuba.


Ar fievarit taim a die a inna di iivlin afta di son gaan dong. Wen it get tuu daak fi si di flowaz dem, Wangaari nuo se a taim fi go a ar yaad. Shi wuda tek di likl trak dem chuu di fiil dem, an a kraas som riva pan ar wie.

Alipenda majira ya jioni, wakati jua linapozama. Giza lilipozidi mpaka aliposhindwa kuona mimea, Wangari alifahamu kuwa wakati wa kwenda nyumbani uliwadia. Alikuwa anafuata kinjia chembamba kilichopita uwanjani huku akivuka mito akielekea nyumbani.


Wangaari a did wan smaat pikni an kudn wiet fi go a skuul. Bot ar mada an faada did waahn ar fi stie uom an elp dem a di yaad. Wen shi ton sevn iez-uol, ar big breda kanvins ar pierens dem fi mek shi go skuul.

Wangari alikuwa mtoto mwerevu na alikuwa na hamu ya kwenda shule. Lakini wazazi wake walitaka awasaidie nyumbani. Alipofika umri wa miaka saba, kaka yake aliwashawishi wazazi wake kumwacha aende shule.


Shi did laik lorn! Wangaari lorn muor an mour wid evri buk shi riid. Shi du so gud inna skuul so dat dem aks ar fi kom a skuul kom stodi inna Merika. Wangaari di wel api! Shi did waahn nuo muor bout di wol.

Alipenda kusoma! Wangari alijifunza zaidi na zaidi kwa kila kitabu alichokisoma. Alifanya vyema sana shuleni hadi akaalikwa kwenda Marekani kuendeleza masomo yake huko. Wangari alitiwa hamasa sana na nafasi hii! Alipenda kujua ulimwengu zaidi.


A di yuunivorsti inna Merika Wangaari lorn uoliip a nyuu tingz. Shi stodi bout plaant an ou dem gruo. An shi did memba ou shi did gruo op a plie giem wid ar breda dem and di kuul shied inna di Kenyan faris dem.

Alipokuwa chuoni huko Marekani, Wangari alijifunza mengi mapya. Alisomea mimea na jinsi inavyokua. Na alikumbuka maisha yake yalivyokuwa utotoni: kucheza michezo na msitu zake katika kivuli cha miti kwenye misitu maridadi ya Kenya.


Di muor shi lorn, di muor shi riyalaiz se shi lov di Kenya piipl dem. Shi di waahn dem fi bi api an frii. Di muor shi lorn, di muor shi memba ar yaad inna Afrika.

Jinsi alivyojifunza ndivyo alivyofahamu kuwa aliwapenda watu wa Kenya. Alitaka wafurahi na wawe wenye uhuru. Jinsi alivyojifunza ndivyo alivyokumbuka nyumbani kwao Afrika.


Wen shi don ar stodiz, shi go bak a Kenya. Bot ar konchri did chienj op. Som eleva faam schrech out kraas di lan. Di uman dem no av no ud fi mek faiya fi kuk pan. Di piipl dem did puor an di pikni dem did onggri.

Alipokamilisha masomo yake, alirudi Kenya. Lakini nchi yake ilikuwa imebadilika. Kulikuwa na mashamba makubwa kila upande. Wanawake hawakupata kuni za kuwasha moto wa kupikia. Watu walikuwa maskini na watoto walikuwa na njaa.


Wangaari did nuo we fi du. Shi did tiich di uman dem ou fi plaant chrii fram siid. Di uman dem sel di chrii dem an yuuz di moni fi luk afta dem fambili dem. Di uman dem did api. Wangaari did elp dem fi fiil powaful an schrang.

Wangari alijua la kufanya. Aliwafundisha wanawake jinsi ya kupanda miti kutokana na miche. Wanawake waliuza ile miti na pesa walizopata walizitumia kwa mahitaji ya familia zao. Wanawake walifurahi. Wangari alikuwa amewasaidia kuwa wenye nguvu na uwezo.


Az di taim go bai, di nyuu chrii dem ton inna wahn faris, an di riva dem staat ron agen. Nyuuz bout we Wangaari se spred kraas Afrika. Tide, miliyan a chrii gruo fram Wangaari siid dem.

Muda ulipopita, miti mipya ilikuwa misitu, na mito ilianza tena kupitisha maji. Ujumbe wa Wangari ulienea Afrika nzima. Leo, mamilioni ya miti imemea kutokana na mbegu za Wangari.


Wangaari did wok aad. Piipl aal uova di wol tek nuotis a ar, an gi ar wahn fiemos praiz. Dem kaal it di Nuobl Piis Praiz, an shi a did di fos uman fram Afrika fi eva get it.

Wangari alikuwa amefanya bidii. Watu ulimwengu mzima walifahamu hili na wakampa tuzo. Tuzo hii inaitwa, ‘Tuzo ya Amani ya Nobel.’ Na alikuwa mwanamke wa Kiafrika wa kwanza kupokea tuzo hii.


Wangaari ded inna 2011, bot wi kyan tingk bout ar evritaim wi si wahn priti chrii.

Wangari alifariki mwaka 2011, lakini tunaweza kumkumbuka kila tunapoona mti maridadi.


Written by: Nicola Rijsdijk
Illustrated by: Maya Marshak
Translated by: Georgette McGlashen
Language: Jamaican Creole
Level: Level 3
Source: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Options
Back to stories list Download PDF