သၟတ်ဗြဴဏအ်ဂှ် ယၟုဍေဟ် ခါလာဲ။ ဍေဟ်ဂွံ အာယုက် ထပှ်သၞာံ။ အဓိပ္ပါယ် ယၟုဍေဟ်ဂှ် “မၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်” နကဵု အရေဝ်ဘာသာဍေဟ်၊ လုဗုကုသု။
This is Khalai. She is seven years old. Her name means ‘the good one’ in her language, Lubukusu.
နူဂယးပြဟ် ခါလာဲ ကတဵုနူသတိက်တုဲ အာတက်ဒၟံင်ကျာ ကဵု တၞံလဳမဴ။ “ယွံ တၞံလဳမဴ၊ ဇၞော်ပြဟ်ဟ်တုဲ ကဵုအဲ လဳမဴဍုဟ်ဟ် ဂၠိုင်င်ညိ ဏး”။
Khalai wakes up and talks to the orange tree. “Please orange tree, grow big and give us lots of ripe oranges.”
ခါလာဲ ကွာ်အာဘာ။ ပ္ဍဲကဵုဂၠံင် ဍေဟ်တက်ကျာကဵု ချောဲ။ “ယွံ ချာဲ၊ တိုန်ကဵု ဍာပ်ဍဴညိ၊ လ္ပကဵု ချိုတ်ကှ်ညိ ဏး”။
Khalai walks to school. On the way she talks to the grass. “Please grass, grow greener and don’t dry up.”
ခါလာဲ ဂွံဆဵုကေတ် တၞံပ္ကဴဂြိုပ်တုဲ “ယွံ တၞံပ္ကဴ၊ ဆက်ကဴညိဏး၊ အဲဂွံစြဟ် ပ္ဍဲသော်အဲ။”
Khalai passes wild flowers. “Please flowers, keep blooming so I can put you in my hair.”
ပ္ဍဲကဵု ဘာ၊ ခါလာဲ တက်ကျာကဵု တၞံဆု နွံ လဒေါဝ်အရှာံဘာ။ “ယွံ တၞံဆု၊ ပ္တိတ်ကဵု ကၞာင်ဇၞော်ဇၞော်၊ ပိုယ်ဂွံဇူ ပ္ဍဲသမၞိင်ဗှ်ေ။”
At school, Khalai talks to the tree in the middle of the compound. “Please tree, put out big branches so we can read under your shade.”
ခါလာဲ တက်ကျာကဵု တၞံဒပ် ပ္ဍဲဗွိုင်ဘာ။ “ပဂုန်တုဲ ကဵုကြံင်မ္ၚုဟ်ညိ၊ညံင်မၞိဟ်ပရမ် လုပ်ဟွံဂွံဂှ် စဵုဒၞာကဵုပိုယ်ညိ ဏး။”
Khalai talks to the hedge around her school. “Please grow strong and stop bad people from coming in.”
ကာလ ခါလာဲ စဴနူဘာဂှ်၊ ညးတေအ် အာဇရေင် တၞံလဳမဴဂှ်ရ။ “လဳမဴ ဗှ်ေ ဟွံဍုဟ် ဏီဖိုဟ်ဟာ?” သၟာန် ခါလာဲ။
When Khalai returns home from school, she visits the orange tree. “Are your oranges ripe yet?” asks Khalai.
“သတ်လဳမဴဂှ် ကြံင်ဒၟံင်ဖိုဟ်၊” ခါလာဲ ပိုက်ဖျေဟ်ယဝီု။ “အဲကၠုင် ဗဵုဗှ်ေပၠန် တ္ၚဲယးတှ်ေ။ ခါလာဲ ဟီုကဵု တၞံလဳမဴ။ “တ္ၚဲယးတှ်ေ ဗှ်ေကဵုအဲ လဳမဴဍုဟ်ဟ် ဒှ်မာန်ရ!”
“The oranges are still green,” sighs Khalai. “I will see you tomorrow orange tree,” says Khalai. “Perhaps then you will have a ripe orange for me!”
