Download PDF
Back to stories list

Simbegwire Simbegwire

Written by Rukia Nantale

Illustrated by Benjamin Mitchley

Translated by Aurelio da Costa

Read by Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana

Language Tetum

Level Level 5

Narrate full story

Reading speed

Autoplay story


Bainhira Simbegwire nia mama mate, nia triste loos. Simbegwire nia papa halo di’ak buat hotu ne’ebé nia bele hodi tau-matan ba nia oan-feto. Neneik, sira aprende atu sente kontente fila-fali la hó Simbegwire nia mama. Dadeer-dadeer sira tuur no ko’alia kona-ba loron tuir mai. Kalan kalan sira prepara han kalan hamutuk. Hafóin sira fase bikan fó’er sira, Simbegwire nia papa ajuda nia ho nia TPC.

Simbegwire alihuzunika mama yake alipofariki. Baba yake alijitahidi kumtunza mwanaye. Taratibu wakaanza kuwa wenye furaha tena, bila ya Mama Simbegwire. Kila asubuhi walikaa na kupanga mipango ya siku inayofuata. Kila jioni waliandaa chakula cha jioni pamoja. Baada ya kuosha vyombo, baba yake Simbegwire alimsaidia kufanya kazi zake za shule.


Loron ida, Simbegwire nia papa fila uma tarde lahanesan baibain. “O iha ne’ebé ha’u nia oan?” nia bolu. Simbegwire hamriik metin bainhira nia haree nia papa ka’er feto seluk nia liman. “Hau hakarak o atu hasoru ema espesiaál ida, ha’u nia oan. Ne’e Anita,” nia ko’alia ho hamnasa.

Siku moja baba yake Simbegwire alirudi nyumbani kwa kuchelewa. “Mwanangu uko wapi?” aliita. Simbegwire alimkimbilia baba yake. Alisimama ghafla baada ya kumwona baba yake akiwa ameshika mkono wa mwanamke. “Nataka ukutane na mtu muhimu, mwanangu. Huyu ni Anita,” alisema huku akitabasamu.


“Ola Simbegwire, o nia papa konta buat barak ba ha’u kona-ba Ó,” Anita dehan. Maibé nia la hamnasa ka ka’er Simbegwire nia liman. Simbegwire nia papa kontente no sente animadu. Nia ko’alia kona-ba sira nain tolu atu hela hamutuk, no oinsá sira nia moris sei sai di’ak. “Ha’u nia oan, ha’u espera o sei aseita Anita nu’udar o nia inan” nia dehan.

“Hujambo Simbegwire? Baba yako amenisimulia mengi kukuhusu,” alisema Anita. Lakini hakutabasamu wala kumpa Simbegwire mkono. Baba yake Simbegwire alijaa na furaha. Aliongelea jinsi maisha yatakavyokuwa mazuri watatu hao wakiishi pamoja. “Mwanangu, ni matumaini yangu kuwa utamkubali Anita kuwa mama yako,” alisema.


Simbegwire nia moris muda. Nia la iha ona tempu atu tuur ho ninia papa iha dadeer. Anita fó servisu barak tebes ba nia ne’ebé halo nia sai kolen tebes atu kompleta ninia TPC iha kalan. Nia ba kedas toba depois de han kalan. Ninia konfórtu mak lensol ne’ebe nia ama fó ba nia. Simbegwire nia papa la nota katak ninia oan feto la kontente.

Maisha ya Simbegwire yakabadilika. Hakuwa na muda tena wa kukaa na baba yake asubuhi. Anita alimpa kazi nyingi za nyumbani zilizomchosha sana kiasi cha kushindwa kufanya kazi zake za shuleni jioni. Alikuwa anaenda moja kwa moja kulala baada ya chakula cha jioni. Faraja pekee aliyokuwa nayo ni blanketi lenye rangi nyingi alilopewa na mama yake. Baba yake Simbegwire hakugundua kwamba binti yake alikuwa hana furaha.


Depois de fulan balun, Simbegwire nia papa fó-hatene ba sira katak nia sei ba dook husi uma iha tempu hirak nia laran. “Ha’u tenke halo viajen ba ha’u nia servisu,” nia dehan. “maibé ha’u hatene katak imi sei tau-matan ba malu.” Simbegwire ninia oin sai triste, maibé nia papa la nota. Anita la dehan buat ida. Nia mos la kontente.

Baada ya miezi michache, baba yake Simbegwire aliwaambia kwamba ana mpango wa kusafiri. “Itanibidi nisafiri kikazi,” alisema. “Lakini najua hakutakuwa na tatizo.” Uso wa Simbegwire ulijawa huzuni, lakini baba yake hakugundua. Anita hakusema lolote. Hakuwa na furaha.


Situasaun sai aat liu tan ba Simbegwire. Se nia la remata ninia servisu uma, ka nia lamenta, Anita baku nia. No iha han kalan, Anita han kuaze hahán sira hotu tiha, husik hela hahán restu balun ba Simbegwire. Kalan kalan Simbegwire tanis to’o toba, hako’ak ninia ama nia lensol.

Mambo yakawa mabaya kwa Simbegwire. Aliposhindwa kumaliza kazi au alipolalamika, Anita alimpiga. Wakati wa chakula cha jioni Anita alikula chakula kingi, na kumwachia Simbegwire makombo. Kila usiku Simbegwire alikuwa analia, huku akilikumbatia blanketi la mama yake.


Dadeer ida, Simbegwire sai tarde husi kama. “O labarik feto baruk-teen!” Anita hakilar. Nia rasta Simbegwire sai husi kama laran. Lensol importante ne’e belit iha pregu ida, no lees fahe ba rua.

Asubuhi moja, Simbegwire alichelewa kuamka. “Wewe mtoto mvivu,” Anita aliita kwa kelele. Akamvuta Simbegwire kutoka kitandani. Blanketi lake zuri likanasa kwenye msumari na kuchanika vipande viwili.


Simbegwire sai triste tebes. Nia deside atu halai dook husi uma. Nia foti lensol rohan ninia mama nian, rai hahán balun, no husik hela uma. Nia la’o tuir estrada ne’ebé nia papa la’o ba antes.

Simbegwire alikasirika sana. Akaamua kutoroka nyumbani. Akachukua vipande vya blanketi la mama yake. Akachukua na chakula na akaondoka nyumbani. Akaifuata barabara aliyopita baba yake.


Bainhira kalan to’o, nia sa’e ba ai-hun aas ida besik mota ki’ik-oan ida no halo kama ida ba nia aan iha ai-sanak sira leet. Bainhira nia ba toba, nia kanta: “Maama, maama, maama, o husik hela ha’u. O husik hela ha’u no la fila mai. Apa la hadomi ha’u ona. Ama, bainhira mak o fila mai? O husik hela ha’u.”

Ilipofika jioni alipanda mti mrefu karibu na kijito na akaandaa kitanda kwenye matawi ya mti. Alipokuwa analala akaimba “Maama, maama, maama, umeniacha. Umeniacha na haukurudi tena. Baba hanipendi tena. Mama unarudi lini? Uliniacha.”


Dadeersaan tuir mai, Simbegwire kanta kansaun ne’e dala ida tan. Bainhira feto sira mai fase sira nia ropa iha mota ki’ik ne’e, sira rona kansaun triste ida mai husi ai-hun aas ne’e. Sira hanoin se karik ne’e anin huu kona ai-tahan sira, no sira kontinua ho sira nia servisu. Maibé feto ida husi sira rona ho atensaun ba kansaun ne’e.

Asubuhi iliyofuata, Simbegwire aliimba ule wimbo tena. Wakina mama walipokuja kufua nguo zao walisikia wimbo wa huzuni kutoka kwenye mti mrefu. Wakafikiri ni upepo unatikisa matawi ya mti na wakaendelea na kazi zao. Lakini mama mmoja akasikiliza ule wimbo kwa makini.


Feto ne’e hateke sa’e ba ai leten. Bainhira nia haree labarik feto ne’e no lensol koloridu nia rohan, nia tanis “Simbegwire, ha’u nia maun nia oan-feto!” Feto sira seluk para fase ropa no ajuda Simbegwire atu tuun husi ai-hun ne’e. Ninia tia hakohak labarik feto ki’ik ne’e no koko atu fó konfórtu ba nia.

Mama huyo akaangalia juu ya mti. Alipomwona msichana na vipande vya blanketi la rangi, akalia, “Simbegwire, mtoto wa kaka yangu!” Wakina mama wengine wakaacha kufua na wakamsaidia Simbegwire kushuka toka juu ya mti. Shangazi yake akamkumbatia na kumfariji.


Simbegwire ninia tia lori labarik feto ne’e ba ninia uma rasik. Nia fó ba Simbegwire ai-han manas no hatoba nia iha kama ho ninia mama nia lensol. Iha kalan ne’e, Simbegwire tanis bainhira nia toba. Maibé sira hanesan tanis aliviu nian. Nia hatene katak ninia tia sei tau matan ba nia.

Shangazi yake Simbegwire akampeleka nyumbani kwake. Akampatia chakula, akampeleka kitandani na akamfunika na blanketi la mama yake. Usiku ule Simbegwire akalia alipokwenda kulala. Lakini yalikuwa machozi ya furaha. Alijua shangazi yake atamtunza.


Bainhira Simbegwire nia papa fila ba uma, nia haree Simbegwire ninia kuartu mamuk. “Saida mak akontese Anita?” nia husu ho fuan todan. Señora ne’e esplika katak Simbegwire halai sai tiha husi uma. “Ha’u hakarak atu nia respeita ha’u,” nia dehan. “maibé karik ha’u to’os demais.” Simbegwire nia papa husik tiha uma ne’e no ba iha diresaun mota ki’ik ne’e nian. Nia kontinua ba ninia alin feto nia suku atu husu karik nia haree ona Simbegwire.

Baba yake Simbegwire aliporudi nyumbani, alikikuta chumba chake kikiwa tupu. “Nini kimetokea, Anita?” aliuliza kwa simanzi. Anita akaelezea kuwa Simbegwire alitoroka. “Nilitaka aniheshimu,” alisema. “Labda nilikuwa mkali sana.” Baba yake Simbegwire aliondoka nyumbani na akaelekea kwenye kijito. Akaenda kwenye kijiji cha dada yake kuuliza kama amemwona Simbegwire.


Simbegwire halimar hela ho ninia primu sira bainhira nia haree nia papa husi dook. Nia ta’uk karik nia papa sei hirus, ho nune’e nia halai tama uma laran atu subar. Maibé nia papa ba tuir nia no dehan “Simbegwire, o hetan ona inan perfeitu ida ba o nia aan. Ida ne’ebé hadomi o no komprende o. Hau orgullu ho o no hadomi o. “Sira konkorda katak Simbegwire sei hela ho ninia tia tuir tempu ne’ebé de’it nia hakarak.

Simbegwire alikuwa anacheza na binamu zake alipomwona baba yake akija kwa mbali. Aliogopa kuwa baba yake angekuwa amekasirika, na akakimbilia ndani ya nyumba ili ajifiche. Baba yake alimwendea na akamwambia, “Simbegwire umempata mama mzuri. Anayekupenda na kukuelewa. Najivunia kuwa nawe na ninakupenda.” Walikubaliana kuwa Simbegwire angeishi na shangazi yake kwa muda wote atakaotaka.


Ninia papa vizita nia lor-loron. Eventualmente, nia mai ho Anita. Nia lolo liman atu kaer Simbegwire nia liman.” Ha’u husu deskulpa oan, ha’u sala,” nia tanis. “O sei fó ha’u tempu atu koko tan dala ida?” Simbegwire haree ba nia papa no nia oin ne’ebé preukupadu. Hafoin nia hakat neneik ba oin no tau nia liman haleu Anita.

Baba yake alikuwa akimtembelea kila siku. Mwishoe akaja na Anita. Akampa mkono Simbegwire. “Nisamehe, nilikosea,” akalia. “Utanipa nafasi kujaribu tena?” Simbegwire alimwangalia baba yake aliyekuwa na uso wa wasiwasi. Baadaye akamwendea Anita taratibu na akamkumbatia.


Semana tuir mai, Anita konvida Simbegwire ho nia primu sira no ninia tia, ba uma atu han hamutuk. Festa di’ak ida! Anita prepara hotu Simbegwire ninia hahán favoritu sira, no ema hotu-hotu han to’o sira bosu. Depois labarik sira halimar no ema boot sira ko’alia. Simbegwire sente kontente no barani. Nia deside katak, sedu, sedu liu, nia sei fila uma atu hela ho nia papa no ninia inan madrasta.

Wiki iliyofuata, Anita aliwaalika Simbegwire, binamu zake, na shangazi yake kwa ajili ya chakula. Anita akaandaa vyakula vyote ambavyo Simbegwire anavipenda, na kila mmoja akala hadi akashiba. Baada ya kula watoto wakaenda kucheza huku watu wazima wakiongea. Simbegwire akajisikia furaha na jasiri. Akaamua kuwa si muda mrefu atarejea nyumbani kuishi na baba yake na mama yake wa kambo.


Written by: Rukia Nantale
Illustrated by: Benjamin Mitchley
Translated by: Aurelio da Costa
Read by: Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
Language: Tetum
Level: Level 5
Source: Simbegwire from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 International License.
Read more level 5 stories:
Options
Back to stories list Download PDF