Download PDF
Back to stories list

မသောဲသောဲ:ပေါမ်ဝန္ဂရဳ မာထာဲ Mbegu Ndogo: Hadithi ya Wangari Maathai

Written by Nicola Rijsdijk

Illustrated by Maya Marshak

Translated by Bee Htaw Monzel

Language Mon

Level Level 3

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


ပ္ဍဲကွာန် ဇိုင်ဒဵု ကေန်ညှာ ပ္ဍဲအာဖရိက ဗမံက် ဂှ် နွံ ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲ ကၠောန်ဒၟံင်ဗ္ၚ ကရောမ် မိဍေဟ်ရ။ ယၟုဍေဟ်ဂှ် ဝန္ဂရဳ။

Katika kijiji kimoja kwenye mteremko wa Mlima wa Kenya, katika Afrika Mashariki, msichana mdogo alifanya kazi za shambani pamoja na mama yake. Msichana huyu aliitwa Wangari.


ဝန္ဂရဳ ဒးစိုတ် မံင်မ္ၚး။ ဍေဟ်ကေတ်ဏာ မြပံင်မွဲတုဲ ဍေဟ်တိတ်အာ ကၠအ်သၞေဝ် ဍေဟ်တအ်ရ။ ဍေဟ်ဂြာတ်တဵု မသၞေဝ်သောဲသောဲ ပ္ဍဲကဵု တိရ။

Wangari alipenda kufanya kazi za nje. Alitumia jembe kulima katika bustani ya familia yake. Kisha alipanda mbegu ndogo katika ardhi yenye rutuba.


ပ္ဍဲပွိုင်မွဲတ္ၚဲ အခိင်ညးတေအ် ဒးစိုတ်အိုတ်ဂှ် ဒှ်အခိင် တ္ၚဲစဒတုံတိရ။ အခိင်ကာလ တ္ၚဲဂၠု ဟွံညာတ်တၞံဆုရတှ်ေ ဒှ်အခိင် စဴသ္ၚိဂှ် ဝန္ဂရဳ စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ ဍေဟ်ကွာ်ဗက်အာ ဂၠံင်ဍောတ်တ် မတတ်ကြုင်တုဲမ္ဂး စိုပ်သ္ၚိဍေဟ်တအ်ရ။

Alipenda majira ya jioni, wakati jua linapozama. Giza lilipozidi mpaka aliposhindwa kuona mimea, Wangari alifahamu kuwa wakati wa kwenda nyumbani uliwadia. Alikuwa anafuata kinjia chembamba kilichopita uwanjani huku akivuka mito akielekea nyumbani.


ဝန္ဂရဳဂှ် ဒှ်ကောန်ၚာ် ဍိုဟ်ကေက် ညာဏ်ခိုဟ်မွဲတုဲ ညးတေအ် မင်ဟွံမာန် မိက်ဂွံ စအာဘာရ။ ဆဂး မိညးတေအ် ကဵု အပါညးတေအ် မိက်ဂွံကဵု မင်မွဲလစုတ် ဂွံဗိုင်ကၠောန်ညးတအ် ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိ။ ကာလညးတေအ် ဂွံအာယုက် ထပှ်သၞာံဂှ် ကောညးတေအ် ဟီုကဵု မိမညးတေအ် အတေင် သွက်ဂွံ ပအပ်ဘာ ကုညးတေအ်ရ။

Wangari alikuwa mtoto mwerevu na alikuwa na hamu ya kwenda shule. Lakini wazazi wake walitaka awasaidie nyumbani. Alipofika umri wa miaka saba, kaka yake aliwashawishi wazazi wake kumwacha aende shule.


ညးတေအ် ဒးစိုတ် ဗတောန်လိက်။ ဇၟာပ်ပ်လိက် ညးတေအ် မဗှ်ဂှ် ညးတေအ် ဂွံဗတောန်ကေတ် ပရူတၟိတၟိ နာနာသာ်ရ။ ဟိုတ်နူ ညးတေအ် ဂစာန်လိက် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးတေအ် ကလိဂွံ ကော်ဘိက် သွက်ဂွံ အာတိုန်ဘာ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ရ။ ဝန္ဂရဳ စိုတ်လုပ်စကွေဟ်ဟ်ရ။ ညးတေအ် မိက်ဂွံတီ ဂၠိုင်င် ပရူဂၠးတိ။

Alipenda kusoma! Wangari alijifunza zaidi na zaidi kwa kila kitabu alichokisoma. Alifanya vyema sana shuleni hadi akaalikwa kwenda Marekani kuendeleza masomo yake huko. Wangari alitiwa hamasa sana na nafasi hii! Alipenda kujua ulimwengu zaidi.


ပ္ဍဲကဵု တက္ကသိုလ်အမေရိကာန်ဂှ် ဝန္ဂရဳ ဂွံဗတောန်ကေတ် ပရူတၟိတၟိ ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ညးတေအ် ဗတောန် ပရူတၞံဆု ဗီုလဵု တၞံဆုတအ် ဇၞော်တိုန်။ တုဲပၠန် ပရူဘဝကောန်ၚာ် ညးတေအ်ဂှ်လေဝ် ညးတေအ် ချပ်ဂွံဒၟံင်ကီုရ။ ဝေင်ကရောမ် ကောဂမၠိုင် သၟဝ်တၞံဆု ပ္ဍဲကဵု ဂြိုပ်ဒဵုကေန်ညှာ မသာယာ။

Alipokuwa chuoni huko Marekani, Wangari alijifunza mengi mapya. Alisomea mimea na jinsi inavyokua. Na alikumbuka maisha yake yalivyokuwa utotoni: kucheza michezo na msitu zake katika kivuli cha miti kwenye misitu maridadi ya Kenya.


ညးဗတောန်လေပ်ကၠုင် ဂၠိုင်ခဍင် ညးဆာန်ကၠုင် ဂကူညးကေန်ညှာ ဂၠိုင်ခဍင်။ ညးတေအ် မိက်ဂွံကဵု ကောန်ဍုင်ညးတေအ် မိပ်မြဟ် တုဲ ဗၠးၜး။ ညးတေအ် လေပ်လိက်ဂၠိုင်ခဍင် ညးတေအ် ချပ်ဂွံ ဂၠံင်ဍုင်ကွာန်ညးတေအ် ပ္ဍဲအာဖရိက ဂၠိုင်ခဍင်။

Jinsi alivyojifunza ndivyo alivyofahamu kuwa aliwapenda watu wa Kenya. Alitaka wafurahi na wawe wenye uhuru. Jinsi alivyojifunza ndivyo alivyokumbuka nyumbani kwao Afrika.


အခိင်ကာလ ညးတေအ် ဘာတုဲဂှ် ညးတေအ် ကလေင်စဴကၠုင် ကေန်ညှာ။ ဆဂး ဍုင်ညးတေအ်ဂှ် ပြံင်လှာဲအာ တၟာဂလိုင်။ ဂြိုပ်တအ်ဂှ် ဒှ်အာ သၠာတ်ဝါအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဗြဴတအ် ဂွံဍုန်ပုင်ဂှ် ဂၠာဲ အှော် ဟွံဂွံ။ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဝါတ်ဂါတ်၊ ကောန်ၚာ်တအ်လေဝ် ကၠောဝ်ဗျဵု။

Alipokamilisha masomo yake, alirudi Kenya. Lakini nchi yake ilikuwa imebadilika. Kulikuwa na mashamba makubwa kila upande. Wanawake hawakupata kuni za kuwasha moto wa kupikia. Watu walikuwa maskini na watoto walikuwa na njaa.


ဝန္ဂရဳ တီဒၟံင် မုဂွံပဗီုလဵု။ ဝန္ဂရဳ ဗ္တောန်ကဵု ညးဗြဴတအ် ဗီုလဵု ဂွံတဵုတၞံဆု နူကဵု မသောဲသောဲ။ မၞိဟ်ဗြဴတအ် ဗါ်သွံစ အှော်၊ ဂွံလှာဲ ဂွံဗ္စ ကောန်ဇာတ်ညးတအ်ရ။ ညးဗြဴတအ် ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ဝန္ဂရဳ ရီုဗင် ညးဗြဴတအ် ညံင်ဂွံပတှ်ေ ဒြဟတ် အစောံသတ္တိဇကု၊ ညံင်ဂွံဂံင်သကာရ။

Wangari alijua la kufanya. Aliwafundisha wanawake jinsi ya kupanda miti kutokana na miche. Wanawake waliuza ile miti na pesa walizopata walizitumia kwa mahitaji ya familia zao. Wanawake walifurahi. Wangari alikuwa amewasaidia kuwa wenye nguvu na uwezo.


ခြာဟွံလအ်ဂှ် တၞံဆုတၟိတၟိတအ် တိုန်ကၠုင်၊ ဒှ်ကၠုင် ဂြိုပ်တၟိပၠန်တုဲ ဍာ်ကြုင်တအ်လေဝ် ကလေင်ဇွောဝ်ကၠုင်ပၠန်ရ။ လညာတ်ဝန္ဂရဳဂှ် ပြးဇးအာ အလုံတိုက်အာဖရိမွဲရ။ လၟုဟ်မ္ဂး နူကဵု မသောဲသောဲ ဝန္ဂရဳဂှ် တၞံဆု မဂၠိုင်ကိုဋ်ဇၞော်ဂေါဝ်ဒၟံင်ရ။

Muda ulipopita, miti mipya ilikuwa misitu, na mito ilianza tena kupitisha maji. Ujumbe wa Wangari ulienea Afrika nzima. Leo, mamilioni ya miti imemea kutokana na mbegu za Wangari.


ဝန္ဂရဳ ဂစာန်ကမၠောန်။ မၞိဟ်အလုံလိုက်မွဲ ဒှ်အမ်သဝ်တုဲ ကဵုတဆိပ်ကြာတၟေင် ကုဝန္ဂရဳရ။ လာပ်မကော်စ လာပ်နဝ်ဗဴ ၜိုဟ်လလံ ဂှ်လေဝ် ဝန္ဂရဳ ကလိဂွံကီုရ။ ဝန္ဂရဳဂှ် ဒှ်ညးဗြဴ မကလိဂွံ လာပ်ဏအ် ကၠာအိုတ် နူကဵု အာဖရိကရ။

Wangari alikuwa amefanya bidii. Watu ulimwengu mzima walifahamu hili na wakampa tuzo. Tuzo hii inaitwa, ‘Tuzo ya Amani ya Nobel.’ Na alikuwa mwanamke wa Kiafrika wa kwanza kupokea tuzo hii.


ဝန္ဂရဳ ချိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁၊ ဆဂး ဇၟာပ်ပ်ပိုယ် မဂွံဆဵုကေတ် တၞံဆု မသာယျာမ္ဂး ပိုယ်ချပ်ဂွံ ဂၠံင် ဝန္ဂရဳ။

Wangari alifariki mwaka 2011, lakini tunaweza kumkumbuka kila tunapoona mti maridadi.


Written by: Nicola Rijsdijk
Illustrated by: Maya Marshak
Translated by: Bee Htaw Monzel
Language: Mon
Level: Level 3
Source: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Options
Back to stories list Download PDF