Download PDF
Back to stories list

Simbegwire Simbegwire

Written by Rukia Nantale

Illustrated by Benjamin Mitchley

Translated by Stephen Zulu

Language IciBemba

Level Level 5

Narrate full story The audio for this story is currently not available.


Lintu baanina Simbegwire baafwile, ali uwasakamana sana. Bawishi baaliesha namaka ukumona ukuti Simbegwire ali umutende. Panono panono, baasambilile ukuba abatemwa nakabili, ukwabula baanina Simbegwire. Cila lucelo baaleikala na ukulanda pa bushiku bwakuntanshi. Cila cungulo baalepekanya icakulya ca cungulo capamo. Panuma ya kusuka ifya kuulilapo, bawishi Simbegwire baaleafwa umwana imilimo ya kusukulu.

Simbegwire alihuzunika mama yake alipofariki. Baba yake alijitahidi kumtunza mwanaye. Taratibu wakaanza kuwa wenye furaha tena, bila ya Mama Simbegwire. Kila asubuhi walikaa na kupanga mipango ya siku inayofuata. Kila jioni waliandaa chakula cha jioni pamoja. Baada ya kuosha vyombo, baba yake Simbegwire alimsaidia kufanya kazi zake za shule.


Ubushiku bumo, bawishi Simbegwire baaishile pa n’ganda munshita yabushiku ukucila inshiku sha kunuma. Baalitile abati, “ulikwisa we mwana wandi”? . Simbegwire abutukile kuli bawishi. Aliminine lintu amwene ukuti baawishi bekatilile umwanakashi pakuboko. “ndefwaya iwe wishibane no muntu umo umusuma, we mwana wandi. Uyu ni Anita,” baalandile mu kumwentula.

Siku moja baba yake Simbegwire alirudi nyumbani kwa kuchelewa. “Mwanangu uko wapi?” aliita. Simbegwire alimkimbilia baba yake. Alisimama ghafla baada ya kumwona baba yake akiwa ameshika mkono wa mwanamke. “Nataka ukutane na mtu muhimu, mwanangu. Huyu ni Anita,” alisema huku akitabasamu.


Anita aalandile ati, “shani Simbegwire, bawiso baanjebele ifingi pali iwe,”. Koma Simbegwire taamwentwile nangu ukuposha uyu mwanakashi mu minwe. Bawishi Simbegwire baali abatemwa na insansa. Baalandile efyo bonse batatu bangekala pamo, na efyo imikalile yabo i ngaba iisuma. Baalandile “we mwana wandi, ndesubila walasumina Anita ukuba nga banoko,”.

“Hujambo Simbegwire? Baba yako amenisimulia mengi kukuhusu,” alisema Anita. Lakini hakutabasamu wala kumpa Simbegwire mkono. Baba yake Simbegwire alijaa na furaha. Aliongelea jinsi maisha yatakavyokuwa mazuri watatu hao wakiishi pamoja. “Mwanangu, ni matumaini yangu kuwa utamkubali Anita kuwa mama yako,” alisema.


Ubwikashi bwa kwa Simbegwire bwacinjishe. Taakwete inshita yakuba nabawishi mu lucelo. Anita aalemupela incito sha pa n’ganda ishingi icalengele ukuti alefilwa uku kwata inshita ne milimo ya kusukulu mu cungulo neco aleenaka sana. Aile mukusendama panuma ya cakulya ca mu cungulo. Ubusumino bwakwe, bwali li langishi lya bulangeti bamupele banyina. Bawishi Simegwire calemoneka kwati tabaishibe kuti umwana wabo taali uwansansa.

Maisha ya Simbegwire yakabadilika. Hakuwa na muda tena wa kukaa na baba yake asubuhi. Anita alimpa kazi nyingi za nyumbani zilizomchosha sana kiasi cha kushindwa kufanya kazi zake za shuleni jioni. Alikuwa anaenda moja kwa moja kulala baada ya chakula cha jioni. Faraja pekee aliyokuwa nayo ni blanketi lenye rangi nyingi alilopewa na mama yake. Baba yake Simbegwire hakugundua kwamba binti yake alikuwa hana furaha.


Panuma fye ya myeshi inono, bawishi Simbegwire balaile pa n’ganda ukuti balefumapo panshita inono.”mfwile ukuya kuncito,”baatile. Koma ninjishiba ukuti mwakulaikala fye bwino. Simbegwire aponya necinso panshi, nomba bawishi taabaishibe. Anita talandile nelyo cimo. Naena taatemenwe iyo.

Baada ya miezi michache, baba yake Simbegwire aliwaambia kwamba ana mpango wa kusafiri. “Itanibidi nisafiri kikazi,” alisema. “Lakini najua hakutakuwa na tatizo.” Uso wa Simbegwire ulijawa huzuni, lakini baba yake hakugundua. Anita hakusema lolote. Hakuwa na furaha.


Ifintu kuli Simbegwire fyacilamo. Nga tapwishishe incito isha mu n’ganda, nangu ngailishanya, Anita aleemubola. Nga nipa cakulya ca cungulo, Anita aleelya ukucila ukushila Simbegwire utwakulya utunono. Cila bushiku nga bwaila, aleelila uku ninshi nafukatila no bulangeti bwa baanina.

Mambo yakawa mabaya kwa Simbegwire. Aliposhindwa kumaliza kazi au alipolalamika, Anita alimpiga. Wakati wa chakula cha jioni Anita alikula chakula kingi, na kumwachia Simbegwire makombo. Kila usiku Simbegwire alikuwa analia, huku akilikumbatia blanketi la mama yake.


Ubushiku bumo ulucelo, Simbegwire alicelwa ukubuuka. “we mwanakashi wabunan’gani iwe!”Anita apaatile. Asuunkile Simbegwire ukumufunya pa busanshi. Ubulangeti bwaiketwe no musomali no ku bulepula mu bili.

Asubuhi moja, Simbegwire alichelewa kuamka. “Wewe mtoto mvivu,” Anita aliita kwa kelele. Akamvuta Simbegwire kutoka kitandani. Blanketi lake zuri likanasa kwenye msumari na kuchanika vipande viwili.


Simbegwire alifulwa sana. Atontonkenye ukubutuka ukufuma pa n’ganda. Aseendele utupimfya twa bulangeti bwa baanyina, ifyakulya afuma na pa n’ganda. Akoonkele umusebo kwaile bawishi.

Simbegwire alikasirika sana. Akaamua kutoroka nyumbani. Akachukua vipande vya blanketi la mama yake. Akachukua na chakula na akaondoka nyumbani. Akaifuata barabara aliyopita baba yake.


Lintu caishilefika icungulo, aniinine kucimuti icitali mupepi nakamana apanga no busanshi mu mabula. Cilya talapona mu tulo, aimbile: maama, maama, maama, mwalinsha ine. Mwalinsha ukwabula ukubwela. Taata tantemwa nakalya. Mayo nilisa muleisa? Mwalinsha ine.

Ilipofika jioni alipanda mti mrefu karibu na kijito na akaandaa kitanda kwenye matawi ya mti. Alipokuwa analala akaimba “Maama, maama, maama, umeniacha. Umeniacha na haukurudi tena. Baba hanipendi tena. Mama unarudi lini? Uliniacha.”


Ubushiku bwa konkelepo ulucelo, Simbegwire aimbile ulwimbo nakabili. Lintu banamayo baaishile mu kucapa ifya ku fwala pa mumana, baumfwile ulwimbo lulefumina ku cimuti icitali mumano ukuti cali cipuupu caaletensha amabula, awe bakonkenyepo ne milimo yabo. Koma umo pali bena aumfwile ku lwimbo no bupilibulo.

Asubuhi iliyofuata, Simbegwire aliimba ule wimbo tena. Wakina mama walipokuja kufua nguo zao walisikia wimbo wa huzuni kutoka kwenye mti mrefu. Wakafikiri ni upepo unatikisa matawi ya mti na wakaendelea na kazi zao. Lakini mama mmoja akasikiliza ule wimbo kwa makini.


Uyu umwanakashi alooleshe kumulu wa cimuti. Lintu amwene cikashana na utupimfya twa bulangeti, aliila, “Simbegwire, umwana wa ndume yandi!” Banamayo bambi baalekele ukucapa na ukwafwa Simbegwire ukwikila panshi ukufuma ku cimuti. Baanina senge baafukatile umwipwa no kwesha uku mutalalika.

Mama huyo akaangalia juu ya mti. Alipomwona msichana na vipande vya blanketi la rangi, akalia, “Simbegwire, mtoto wa kaka yangu!” Wakina mama wengine wakaacha kufua na wakamsaidia Simbegwire kushuka toka juu ya mti. Shangazi yake akamkumbatia na kumfariji.


Baanyina senge Simbegwire baasendele Simbegwire ku n’ganda kumyabo. Baapele Simbegwire icakulya icakaba panuma, no ku mufimbilikisha pa busanshi no bulangeti bwa baanina. Bulya bushiku, Simbegwire aliilile lintu talalaala. Koma fyali filamba fya nsansa. Alishibe ukuti baanina senge balamusunga bwino.

Shangazi yake Simbegwire akampeleka nyumbani kwake. Akampatia chakula, akampeleka kitandani na akamfunika na blanketi la mama yake. Usiku ule Simbegwire akalia alipokwenda kulala. Lakini yalikuwa machozi ya furaha. Alijua shangazi yake atamtunza.


Lintu bawishi Simbegwire baabwelele ku n’ganda, baasangile ku muputule wakwa Simbegwire takuli nangu kamo. “ninshi yacitike, Anita?” baipwishe no mutima uwafina. Anita ekulondola ukuti Simbegwire alibutuka. Anita epakulanda ati “naalefwaya alempela umucinshi”. Nomba limbi caali cilamo.” Bawishi Simbegwire baafumine pa n’ganda no kulola ku mumana. Baapitile mpaka ku mushi waba nkashi yabo ukuya mu kwipusha nga cakuti baali mumonako Simbegwire.

Baba yake Simbegwire aliporudi nyumbani, alikikuta chumba chake kikiwa tupu. “Nini kimetokea, Anita?” aliuliza kwa simanzi. Anita akaelezea kuwa Simbegwire alitoroka. “Nilitaka aniheshimu,” alisema. “Labda nilikuwa mkali sana.” Baba yake Simbegwire aliondoka nyumbani na akaelekea kwenye kijito. Akaenda kwenye kijiji cha dada yake kuuliza kama amemwona Simbegwire.


Simbegwire aleeangala na bafyala bakwe lintu amwene bawishi pakatalamukila. Aaletina pali limbi nabakalipa, ici calengele ukuti abutukile mu n’ganda mukubelama. Nomba bawishi baile kuli ena na ukulanda ati “Simbegwire, walisanga banoko abapwililika. Banoko abakutemwa kabili abakwishiba efyo waba. Nga pali ici, ine ndi ngo watemwa kabili nalikutemwa. Baalisuminishanya ukuti Simbegwire akekala nabaanyina senge panshita akafwailapo umwine.

Simbegwire alikuwa anacheza na binamu zake alipomwona baba yake akija kwa mbali. Aliogopa kuwa baba yake angekuwa amekasirika, na akakimbilia ndani ya nyumba ili ajifiche. Baba yake alimwendea na akamwambia, “Simbegwire umempata mama mzuri. Anayekupenda na kukuelewa. Najivunia kuwa nawe na ninakupenda.” Walikubaliana kuwa Simbegwire angeishi na shangazi yake kwa muda wote atakaotaka.


Bawishi bale mutandalila cila bushiku. Mpaka pakulekelesha, baishile na Anita. Aikete Simbegwire pakuboko. “unjeleleko we mwana, nali luufyanya,”aliilile. Kuti wansuminisha ukuti njesheko nakabili?” Simbegwire aloleshe bawishi abali ne cinso ca bulanda. Simbegwire aatampwile panono panono ukulola kuli Anita na ukubika amaboko yakwe ukushunguluka Anita.

Baba yake alikuwa akimtembelea kila siku. Mwishoe akaja na Anita. Akampa mkono Simbegwire. “Nisamehe, nilikosea,” akalia. “Utanipa nafasi kujaribu tena?” Simbegwire alimwangalia baba yake aliyekuwa na uso wa wasiwasi. Baadaye akamwendea Anita taratibu na akamkumbatia.


Umulungu wakonkelepo, Anita aitile Simbegwire muku mutandalila pamo naba fyala bakwe ukubikapo fye na baanyina senge wakwe. Cakulya ninishi ici! Anita apekenye fye ifya kukulya fya temwa Simbegwire na bonse baipakishe mpaka baikuta. Abaice balyangele elyo abakalamba balyashike. Simbegwire aumfwile insansa ne cilumba. Atontonkenye ukuti nombaline, nombaline sana, akabwelela ku n’ganda mu kwikala nabawishi na baanina bakusangamo.

Wiki iliyofuata, Anita aliwaalika Simbegwire, binamu zake, na shangazi yake kwa ajili ya chakula. Anita akaandaa vyakula vyote ambavyo Simbegwire anavipenda, na kila mmoja akala hadi akashiba. Baada ya kula watoto wakaenda kucheza huku watu wazima wakiongea. Simbegwire akajisikia furaha na jasiri. Akaamua kuwa si muda mrefu atarejea nyumbani kuishi na baba yake na mama yake wa kambo.


Written by: Rukia Nantale
Illustrated by: Benjamin Mitchley
Translated by: Stephen Zulu
Language: IciBemba
Level: Level 5
Source: Simbegwire from African Storybook
Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 International License.
Read more level 5 stories:
Options
Back to stories list Download PDF