Téléchargement PDF
Retour à la liste des contes

မသောဲသောဲ:ပေါမ်ဝန္ဂရဳ မာထာဲ Une petite graine : l'histoire de Wangari Maathai

Écrit par Nicola Rijsdijk

Illustré par Maya Marshak

Traduit par Bee Htaw Monzel

Langue môn

Niveau Niveau 3

Lire l’histoire en entier L’enregistrement audio de cette histoire est actuellement indisponible.


ပ္ဍဲကွာန် ဇိုင်ဒဵု ကေန်ညှာ ပ္ဍဲအာဖရိက ဗမံက် ဂှ် နွံ ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲ ကၠောန်ဒၟံင်ဗ္ၚ ကရောမ် မိဍေဟ်ရ။ ယၟုဍေဟ်ဂှ် ဝန္ဂရဳ။

Dans un village situé sur les flancs du Mont Kenya en Afrique de l’Est, une petite fille travaillait dans les champs avec sa mère. Son nom était Wangari.


ဝန္ဂရဳ ဒးစိုတ် မံင်မ္ၚး။ ဍေဟ်ကေတ်ဏာ မြပံင်မွဲတုဲ ဍေဟ်တိတ်အာ ကၠအ်သၞေဝ် ဍေဟ်တအ်ရ။ ဍေဟ်ဂြာတ်တဵု မသၞေဝ်သောဲသောဲ ပ္ဍဲကဵု တိရ။

Wangari aimait beaucoup être dehors. Dans le potager de sa famille, elle faisait des trous dans le sol avec sa machette. Elle enfouissait des petites graines dans la terre chaude.


ပ္ဍဲပွိုင်မွဲတ္ၚဲ အခိင်ညးတေအ် ဒးစိုတ်အိုတ်ဂှ် ဒှ်အခိင် တ္ၚဲစဒတုံတိရ။ အခိင်ကာလ တ္ၚဲဂၠု ဟွံညာတ်တၞံဆုရတှ်ေ ဒှ်အခိင် စဴသ္ၚိဂှ် ဝန္ဂရဳ စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ ဍေဟ်ကွာ်ဗက်အာ ဂၠံင်ဍောတ်တ် မတတ်ကြုင်တုဲမ္ဂး စိုပ်သ္ၚိဍေဟ်တအ်ရ။

Son moment préféré de la journée était juste après le coucher du soleil. Quand il faisait trop nuit pour voir les plantes, Wangari savait qu’il était l’heure de rentrer à la maison. Pour rentrer, elle devait suivre des sentiers étroits à travers champs et traverser des rivières.


ဝန္ဂရဳဂှ် ဒှ်ကောန်ၚာ် ဍိုဟ်ကေက် ညာဏ်ခိုဟ်မွဲတုဲ ညးတေအ် မင်ဟွံမာန် မိက်ဂွံ စအာဘာရ။ ဆဂး မိညးတေအ် ကဵု အပါညးတေအ် မိက်ဂွံကဵု မင်မွဲလစုတ် ဂွံဗိုင်ကၠောန်ညးတအ် ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိ။ ကာလညးတေအ် ဂွံအာယုက် ထပှ်သၞာံဂှ် ကောညးတေအ် ဟီုကဵု မိမညးတေအ် အတေင် သွက်ဂွံ ပအပ်ဘာ ကုညးတေအ်ရ။

Wangari était une enfant intelligente et avait hâte d’aller à l’école. Mais sa mère et son père voulaient qu’elle reste à la maison pour les aider. Quand elle eut sept ans, son grand frère persuada ses parents de la laisser aller à l’école.


ညးတေအ် ဒးစိုတ် ဗတောန်လိက်။ ဇၟာပ်ပ်လိက် ညးတေအ် မဗှ်ဂှ် ညးတေအ် ဂွံဗတောန်ကေတ် ပရူတၟိတၟိ နာနာသာ်ရ။ ဟိုတ်နူ ညးတေအ် ဂစာန်လိက် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးတေအ် ကလိဂွံ ကော်ဘိက် သွက်ဂွံ အာတိုန်ဘာ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်ရ။ ဝန္ဂရဳ စိုတ်လုပ်စကွေဟ်ဟ်ရ။ ညးတေအ် မိက်ဂွံတီ ဂၠိုင်င် ပရူဂၠးတိ။

Elle aimait apprendre ! Wangari apprenait de plus en plus avec chaque livre qu’elle lisait. Elle travaillait si bien à l’école qu’elle fut invitée à étudier aux Etats Unis d’Amérique. Wangari était enthousiaste ! Elle voulait en savoir plus sur le monde.


ပ္ဍဲကဵု တက္ကသိုလ်အမေရိကာန်ဂှ် ဝန္ဂရဳ ဂွံဗတောန်ကေတ် ပရူတၟိတၟိ ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ညးတေအ် ဗတောန် ပရူတၞံဆု ဗီုလဵု တၞံဆုတအ် ဇၞော်တိုန်။ တုဲပၠန် ပရူဘဝကောန်ၚာ် ညးတေအ်ဂှ်လေဝ် ညးတေအ် ချပ်ဂွံဒၟံင်ကီုရ။ ဝေင်ကရောမ် ကောဂမၠိုင် သၟဝ်တၞံဆု ပ္ဍဲကဵု ဂြိုပ်ဒဵုကေန်ညှာ မသာယာ။

A l’université américaine, Wangari apprit beaucoup de choses nouvelles. Elle étudia les plantes et la manière dont elles grandissent. Et elle se rappela comment elle avait grandi : en jouant avec ses frères à l’ombre des arbres dans les magnifiques forêts du Kenya.


ညးဗတောန်လေပ်ကၠုင် ဂၠိုင်ခဍင် ညးဆာန်ကၠုင် ဂကူညးကေန်ညှာ ဂၠိုင်ခဍင်။ ညးတေအ် မိက်ဂွံကဵု ကောန်ဍုင်ညးတေအ် မိပ်မြဟ် တုဲ ဗၠးၜး။ ညးတေအ် လေပ်လိက်ဂၠိုင်ခဍင် ညးတေအ် ချပ်ဂွံ ဂၠံင်ဍုင်ကွာန်ညးတေအ် ပ္ဍဲအာဖရိက ဂၠိုင်ခဍင်။

Plus elle apprenait, plus elle réalisait qu’elle aimait les habitants du Kenya. Elle voulait qu’ils soient heureux et libres. Plus elle apprenait, plus elle se rappelait son foyer africain.


အခိင်ကာလ ညးတေအ် ဘာတုဲဂှ် ညးတေအ် ကလေင်စဴကၠုင် ကေန်ညှာ။ ဆဂး ဍုင်ညးတေအ်ဂှ် ပြံင်လှာဲအာ တၟာဂလိုင်။ ဂြိုပ်တအ်ဂှ် ဒှ်အာ သၠာတ်ဝါအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဗြဴတအ် ဂွံဍုန်ပုင်ဂှ် ဂၠာဲ အှော် ဟွံဂွံ။ ညးဍုင်ကွာန်တအ် ဝါတ်ဂါတ်၊ ကောန်ၚာ်တအ်လေဝ် ကၠောဝ်ဗျဵု။

Quand elle eut terminé ses études, elle retourna au Kenya. Mais son pays avait changé. De larges fermes s’étendaient à travers la campagne. Les femmes n’avaient plus de bois pour cuire les aliments. Les gens étaient pauvres et les enfants avaient toujours faim.


ဝန္ဂရဳ တီဒၟံင် မုဂွံပဗီုလဵု။ ဝန္ဂရဳ ဗ္တောန်ကဵု ညးဗြဴတအ် ဗီုလဵု ဂွံတဵုတၞံဆု နူကဵု မသောဲသောဲ။ မၞိဟ်ဗြဴတအ် ဗါ်သွံစ အှော်၊ ဂွံလှာဲ ဂွံဗ္စ ကောန်ဇာတ်ညးတအ်ရ။ ညးဗြဴတအ် ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ဝန္ဂရဳ ရီုဗင် ညးဗြဴတအ် ညံင်ဂွံပတှ်ေ ဒြဟတ် အစောံသတ္တိဇကု၊ ညံင်ဂွံဂံင်သကာရ။

Wangari savait ce qu’il fallait faire. Elle apprit aux femmes comment planter des arbres en utilisant des graines. Les femmes vendirent les arbres et utilisèrent l’argent pour faire vivre leurs familles. Les femmes étaient très heureuses. Wangari les avait aidées à se sentir puissantes et fortes.


ခြာဟွံလအ်ဂှ် တၞံဆုတၟိတၟိတအ် တိုန်ကၠုင်၊ ဒှ်ကၠုင် ဂြိုပ်တၟိပၠန်တုဲ ဍာ်ကြုင်တအ်လေဝ် ကလေင်ဇွောဝ်ကၠုင်ပၠန်ရ။ လညာတ်ဝန္ဂရဳဂှ် ပြးဇးအာ အလုံတိုက်အာဖရိမွဲရ။ လၟုဟ်မ္ဂး နူကဵု မသောဲသောဲ ဝန္ဂရဳဂှ် တၞံဆု မဂၠိုင်ကိုဋ်ဇၞော်ဂေါဝ်ဒၟံင်ရ။

Avec le temps, les nouveaux arbres se transformèrent en forêts, et les rivières recommencèrent à couler. Le message de Wangari traversa toute l’Afrique. Aujourd’hui des millions d’arbres ont grandi grâce aux graines de Wangari.


ဝန္ဂရဳ ဂစာန်ကမၠောန်။ မၞိဟ်အလုံလိုက်မွဲ ဒှ်အမ်သဝ်တုဲ ကဵုတဆိပ်ကြာတၟေင် ကုဝန္ဂရဳရ။ လာပ်မကော်စ လာပ်နဝ်ဗဴ ၜိုဟ်လလံ ဂှ်လေဝ် ဝန္ဂရဳ ကလိဂွံကီုရ။ ဝန္ဂရဳဂှ် ဒှ်ညးဗြဴ မကလိဂွံ လာပ်ဏအ် ကၠာအိုတ် နူကဵု အာဖရိကရ။

Wangari avait travaillé dur. Partout dans le monde, les gens s’en aperçurent et lui donnèrent un prix renommé. Il s’appelle le Prix Nobel de la Paix et elle fut la première femme africaine à le recevoir.


ဝန္ဂရဳ ချိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁၊ ဆဂး ဇၟာပ်ပ်ပိုယ် မဂွံဆဵုကေတ် တၞံဆု မသာယျာမ္ဂး ပိုယ်ချပ်ဂွံ ဂၠံင် ဝန္ဂရဳ။

Wangari mourut en 2011 mais nous pensons à elle à chaque fois que nous voyons un bel arbre.


Écrit par: Nicola Rijsdijk
Illustré par: Maya Marshak
Traduit par: Bee Htaw Monzel
Langue: môn
Niveau: Niveau 3
Source: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai du Livre de contes africains
Licence de Creative Commons
Ce travail est autorisé sous une licence Creative Commons Attribution 4.0 non transposé.
Options
Retour à la liste des contes Téléchargement PDF