Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Mupumuno kuli Baneene De vacaciones con la abuela

Texto Violet Otieno

Ilustraciones Catherine Groenewald

Translated by Vision Milimo

Lengua chitonga

Nivel Nivel 4

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Odongo alimwi a Apiyo bakali kukkala mudolopo antoomwe abausyi. Mbokuli kuti bakalizyi kuti bakeelede kuunka kuli baneenenyina ciindi camupumuno, bakakkala kabalangila mupumuno kuti usike. Bakaapanyina bakali kukkala mumunzi waba sikuzela nswi munsi munsi akawiya.

Odongo y Apiyo vivían en la ciudad con su padre. Esperaban con ansias sus vacaciones. No sólo porque cerraban la escuela, sino porque iban a visitar a su abuela. Ella vivía en una aldea de pescadores cerca de un gran lago.


Odongo alimwi aa Apiyo bakalikkomene nkaambo kakuti cakali ciindi cakuyakukuswaya bakaapanyina alimwi. Buzuba bwakweenda kabutanasika, bakalongela zyibbudu zyabo alimwi akukkala kabalibambilide kunyamuka kuya kumunzi buzuba butobela. Kwiina nibakoona masiku oonse, bakali kwiile kwaambaula zyijatikizya mupumuno wabo.

Odongo y Apiyo estaban emocionados con la idea de visitar de nuevo a su abuela. La noche antes del viaje, empacaron sus cosas y dejaron todo listo para irse a la aldea. No pudieron dormir y se quedaron toda la noche hablando sobre sus vacaciones.


Mafwumo-fwumo buzuba bwakatobela, bakanyamuka kuya ku munzi mumootokala wa bausyi. Bakainda mumalundu alimwi amumyuunda mipati mobalima zyisyango mbuli zyisamu zyatii. Bakali kuyaabubala myootokala kumwi kabaimba anyiimbo.

Temprano a la mañana siguiente, salieron de viaje a la aldea en el auto de su padre. Pasaron por las montañas y vieron animales salvajes y plantaciones de té. Contaron autos y cantaron canciones.


Nikwakainda kaindi, bana bakakatala amana bakoona.

Al poco tiempo, se cansaron y se quedaron dormidos.


Bausyi bakabusya Odongo alimwi aa Apiyo nibakasika kumunzi. Bakabajana banyinakulu ba Nyar-Kanyada, balalyookezya amunseme munsi acisamu. Izyina eeli lya Nyar-Kanyada mumulaka wa Luo, caamba kuti “Musimbi mwana abantu baku Kanyada”. Wakali mucembele uulimvwide alimwi mubotu.

El padre despertó a Odongo y Apiyo cuando llegaron a la aldea. Se encontraron a su abuela, Nyar-Kanyada, descansando con una manta debajo de un árbol. Nyar-Kanyada significa “hija de la gente de Kanyada” en el idioma Luo. La abuela era una mujer fuerte y hermosa.


Nyar-Kanyada wakabatambula beenzu bakwe muŋanda yakwe alimwi kwakaba kuzyana akwiimba cakukkomana mukati kaŋanda. Bazyukulu bakwe bakalimvwa kukkomana kubaa ciindi cakubapa zyipego nzyibakabaletela kuzwa kudolopo. “Kusaanguna amujule cipego cangu,” wakaamba Odongo. “Peepe, musaangune kujula cangu anzyina,” wakaamba Apiyo.

Nyar-Kanyada les dio la bienvenida a su casa, bailando y cantando de alegría. Sus nietos estaban ansiosos por entregarle los regalos que le trajeron de la ciudad. “Abre mi regalo primero,” dijo Odongo. “¡No, mi regalo primero!” dijo Apiyo.


Bakaapanyina nibakamaninzya kujula zyipego zyabo, bakabaleleka bazyikulu babo mumulawo wabo.

Después de abrir los regalos, Nyar-Kanyada le dio la bendición tradicional a sus nietos.


Kumane waawo, Odongo alimwi a Apiyo bakaunka anze. Bakatalika kutandaanya nkonkolekwa alimwi atuyuni.

Después, Odongo y Apiyo salieron a jugar. Persiguieron mariposas y aves.


Bakatanta muzyisamu akufwusa zyakufwusa-fwusa mucizyiba.

Escalaron árboles y chapotearon en el lago.


Nikwakasiya, bakajokela kuŋanda kuya kulya cakulya ca kulalila. Kabataninga akumaninzya kulya, bakatalika kufwukula!

Cuando oscureció, volvieron a la casa a cenar. ¡Se estaban quedando dormidos antes de terminar de comer!


Buzuba bwakatobela, bausyi bakabasiya bana kuli banyinakulu ba Nyar-Kanyada akujokela kudolopo.

Al día siguiente, el padre de los niños se fue de vuelta a la ciudad y los dejó con Nyar-Kanyada.


Odongo alimwi aa Apiyo bakabagwasya banyinakulu milimo yaaŋanda. Bakateka meenda akutebba nkuni. Bakali kubwezelela amaji aankuku alimwi akucela cisyu kuzwa mumuunda.

Odongo y Apiyo ayudaron a su abuela con las tareas del hogar. Fueron a buscar agua y leña. Recolectaron los huevos de las gallinas y recolectaron verduras de la huerta.


Nyar-Kanyada wakabayiisya bazyukulu bakwe kujika nsima yakulya aa musinza. Wakabatondezya alimwi abwakujika mupunga uuligwa answi ziyokedwe .

Nyar-Kanyada le enseñó a sus nietos a hacer ugali para comer con estofado. Les enseñó a hacer arroz con coco para comerlo con pescado asado.


Bumwi buzuba mafwumo-fwumo, Odongo wakajulila ŋombe zyabanyinakulu akuzyitola kukucela. Zyakanjila mumuunda wabasimukobonyina. Mulimi ooyu wakamunyemena kapati Odongo. Wakalikalauka akuyanda kuti ŋombe azyijate kuciba cakwe akaambo kakuti zyalya mumuunda wakwe. Kuzwa buzuba oobu, mwana musankwa wakabona masimpe kuti ŋombe zyakwe taziyinki kabili mumyuunda yabantu.

Una mañana, Odongo llevó a las vacas de su abuela a pastar. Pero las vacas entraron en la granja de un vecino. El vecino se enojó con Odongo. Lo amenazó con quedarse con las vacas por haberse comido sus cultivos. Después de ese día, Odongo se aseguró que las vacas no se volvieran a meter en problemas.


Buzuba bumbi, bana bakaunka kumaaketi antoomwe a Nyar-Kanyada. Bakaapanyina bakajisi cintoolo mobakali kusambala cisyumani, imunyo alimwi ansipa. Apiyo wakali kumvwa kabotu kwaambila bantu myuulo yazyintu, Odongo walo wakali kubikka muzipepa zya kuyumwida zyintu nzyibakali kuula bantu.

Otro día, los niños fueron al mercado con Nyar-Kanyada. Ella tenía un puesto para vender vegetales, azúcar y jabón. A Apiyo le gustaba decirle a los clientes cuánto costaban los productos. Odongo empacaba los productos para los clientes.


Izuba lyabbila, bakali kunywa tii antoomwe. Bakali kubagwasya bakaapanyina kubala mali ngubajana mubuzuba oobu.

Al final del día, tomaban té juntos. Le ayudaban a su abuela a contar cuánto dinero había ganado.


Pele kabatana akuyeeyela, mazuba amupumuno akamana, eelyo bana bakajokela kudolopo. Nyar-Kanyada wakapa Odongo kasoti mpoonya Apiyo wakapegwa nsweta. Bakababikkila cakulya cakulya munzila mulweendo lwabo.

Pero las vacaciones se terminaron muy rápido y los niños tuvieron que regresar a la ciudad. Nyar-Kanyada le regaló una gorra a Odongo y un chaleco a Apiyo. Luego les empacó comida para su viaje de vuelta a casa.


Bausyi nibakaboola kuzyi kubabweza, bana tiibakali kuyanda kujokela. Bana bakalomba bakaapanyina ba Nyar-Kanyada kuti baunke ambabo kudolopo. Bakaseka-seka akwaamba kuti, “Ndakomenensya kukkala mudolopo. Ndini kumulindila kuti mukaboole alimwi okuno kumunzi.”

Cuando su padre vino a recogerlos, no querían irse. Los niños le suplicaron a Nyar-Kanyada que se fuera con ellos a la ciudad. Ella sonrió y les dijo: “Estoy muy vieja para la ciudad. Estaré esperándolos cuando vuelvan a mi aldea otra vez.”


Odongo alimwi a Apiyo bakakumbata bakaapanyina akubalaya.

Odongo y Apiyo le dieron un abrazo muy apretado y le dijeron adiós.


Nibakasika kucikolo, Odongo alimwi a Apiyo bakaambila beenzyinyina buumi bwakumunzi. Bamwi bana bayeeya kuti buumi mudolopo mbubotu. Bamwi bayeeya kuti buumi muminzi mbubotu kwiinda mudolopo. Pele cibotelezya ncakuti boonse bakazumina kuti Odongo alimwi a Apiyo bakali aciindi cibotu antoomwe abakaapanyina.

Cuando Odongo y Apiyo volvieron a la escuela, le hablaron a sus amigos acerca de la vida en la aldea. Algunos niños opinaron que la vida en la ciudad era buena. Otros opinaron que la aldea era mejor. ¡Pero lo más importante es que todos opinaron que Odongo y Apiyo tenían una abuela maravillosa!


Texto: Violet Otieno
Ilustraciones: Catherine Groenewald
Translated by: Vision Milimo
Lengua: chitonga
Nivel: Nivel 4
Fuente: Holidays with grandmother del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF