Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Kana Kambongolo El Niño Burro

Texto Lindiwe Matshikiza

Ilustraciones Meghan Judge

Translated by Chester Mwanza

Lengua chitonga

Nivel Nivel 3

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Kakali kasimbi kasyoonto kakasaanguna kubona cintu cakali kunyandya kumbele lyabo.

Una niña pequeña fue la primera en ver una figura misteriosa a lo lejos.


Mbocakali kuyaa buswena afwaafwi, bakabona kuti wakali mukaintu wakalaa da likinkide.

Mientras la figura se acercaba, la niña se dio cuenta que era una mujer embarazada a punto de dar a luz.


Aaka kana kasimbi, ansoni hyakwe pele icakutayoowa, kakaswena munsi-munsi amukaintu. “Tweelede kubagwasya akubabamba andiswe.” Eelyo bantu boonse bakazumina. “Tulababamba amwanaabo.”

Tímida pero valientemente, la pequeña niña se acercó a la mujer. “Tenemos que cuidar de ella,” decidieron los familiares de la niña pequeña. “Ella y su bebé estarán a salvo con nosotros”.


Mwana wakali munzila kuti atumbukwe. “Tonka!” “Kamuleta mapayi.” “Amulete meenda.” “Tooonkaaaaa!”

Al poco tiempo, el bebé empezó a nacer. “¡Puja!” “¡Traigan mantas!” “¡Agua!” “¡¡¡Puuuuujjjjjaaa!!!”


Nibakamubona mwana, boonse bakasotokela munsi akunyandwa kapati. “Imbongolo?”

Pero cuando vieron al recién nacido, todos se llevaron una gran sorpresa. “¡¿Un burro?!”


Boonse bakatalika kukazyanya. “Twaamba kuti tulababamba banyina amwana, aboobo mbotuticite oobo.” Bamwi bakaamba, “Kuti tubabambe, balatuletela malweza.”

Todos empezaron a discutir. “Prometimos que cuidaríamos de la madre y su hijo, y eso es lo que haremos,” decían algunos. “¡Pero ellos nos van a traer mala suerte!” decían otros.


Mukaintu wakalijana alikke alimwi. Wakakatazyigwa cakucita kumwana ooyu waandeene. Wakabula cakucita mukamwini.

Y así fue como la madre volvió a quedar sola otra vez. Se preguntaba qué hacer con este extraño bebé. Se preguntaba qué hacer consigo misma.


Limwi wakazumina kuti mwana wakwe amana mwana wakwe nimbongolo mpemunya wakali banyina mbongolo.

Pero finalmente tuvo que aceptar que ese era su bebé y que ella era su madre.


Niyatakali kukomena mbongolo, nicakali kabotu. Pesi Mbongolo eyi yakakomena limwi yakatalika kukatazya kubbala kumusana wabanyina. Mbongolo yakasola pesi tiiyakacikonzya kupona mbuli muntu. Banyina bakali kukatala kapati. Ciindi coonse bakali kujanika balinyemede. Zyimwi zyiindi bakali kumupa mulimo wabanyama.

Si el niño se hubiera quedado del mismo tamaño, todo habría sido diferente. Pero el niño burro creció y creció hasta que su madre no pudo cargarlo más en su espalda. Y no importaba cuánto lo intentase, el niño burro no lograba comportarse como un niño humano. Su madre se la pasaba cansada y frustrada. A veces ella le ordenaba hacer trabajo de animales.


Mbongolo yakanyongana akunyema kapati. Yakanyema kapati akaambo kakuti tiiyakaangulukide kuti inga yakonhya kucita zimwi zintu nhyoyakali kuyanda kuchita. Bumwi buzuba, kunyema kwakaindilila, yakababbakela banyina mane bawa ansi.

Burro sentía cada vez más confusión y rabia. Que no podía hacer esto, que no podía hacer aquello. Que él no podía ser esto ni aquello. Un día se puso tan furioso que botó a su madre al suelo de una patada.


Mbongolo yakafwa nsoni. Yakatalika kulunduka kutija kuya kule.

Burro se sintió lleno de vergüenza. Corrió tan rápido y lejos como pudo.


Niyakaleka kulunduka mbongolo, akali masiku, imongolo yakasweka. “Hii, hoo.” Yakang’utauhya mumudima. “Hiii hooo?” yakaongolola. Yakali iilikke mbongolo. Yakalivwunga akoona. Yakoona pele yakalipengede mumoyo maningi.

Cuando dejó de correr, ya era de noche y Burro estaba perdido. “¿Hiaaa?” susurró en la oscuridad. “¿Hiaaa?” le respondió su eco. Estaba solo. Se acurrucó y cayó rendido en un sueño profundo e intranquilo.


Niyakabuka Mbongolo, yakajana kadaala kaiimvwi munsi munsi kakamulanga. Imbongolo yakamulanga kumeso mudaala, akubona bulangizi.

Cuando Burro despertó, había un extraño anciano mirándolo. Burro le miró a los ojos y comenzó a sentir una chispa de esperanza.


Imbongolo yakaunka kukukkala amudaala ooyu. Mudaala wakayiisya Mbongolo Ibupone. Mbongolo yakamvwa alimwi akwiiya. Bakali kugwasyanya kubeleka akuseka antoomwe.

Burro se fue a vivir con el anciano, quien le enseñó muchas formas diferentes de sobrevivir. Burro escuchaba y aprendía, y lo mismo hacía el anciano. Se ayudaban y reían juntos.


Bumwi buzuba, mudaala wakalomba Mbongolo kuti imubbale akumutola kumulundu.

Una mañana, el anciano le pidió a Burro que lo llevara hasta la cima de una montaña.


Nibakasika atala akati kamakumbi, mudaala ambongolo bakoona. Mbongolo yakalota kuti banyina baciswa mpoona bakali kumwiita kuyanda lugwasyo. Naakabuka…

Se quedaron dormidos más arriba de las nubes. Burro soñó que su madre estaba enferma y que lo llamaba. Y cuando despertó…


… wakajana makumbi azimaana antoomwe amwenzyinyina, mudaala.

…las nubes habían desaparecido junto con su amigo, el anciano.


Mbongolo yakacizyiba cakucita.

Burro finalmente se dio cuenta de lo que tenía que hacer.


Mbongolo yakajana banyina kabali balikke kabalila mwana wabo wakasweeka. Bakalangana kwaciindi cilamfwu. Nibakamana, bakakumbatana canguzu.

Burro encontró a su madre, sola y llorando por su hijo perdido. Se quedaron mirándose a los ojos por largo tiempo. Luego se abrazaron muy apretadamente.


Mbongolo abanyina bakomena antoomwe, bakajana nzila yakupona antoomwe. Asyoonto- syoonto bantu bakatalika kuyaka maanda munsi-munsi lyabo akukkala antoomwe.

El hijo burro y su madre ya llevan tiempo creciendo juntos y han aprendido a convivir. Lentamente, otras familias se han instalado a vivir cerca de ellos.


Texto: Lindiwe Matshikiza
Ilustraciones: Meghan Judge
Translated by: Chester Mwanza
Lengua: chitonga
Nivel: Nivel 3
Fuente: Donkey Child del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF