Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Simbegwire Simbegwire

Texto Rukia Nantale

Ilustraciones Benjamin Mitchley

Translated by Chester Mwanza

Lengua chitonga

Nivel Nivel 5

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Banyina Simbegwire nibakafwa, Simbegwire wakausa kapati. Bausyi bakasola kumulela akumupa zyoonse. Mukuya kwaciindi, bakatalika kukkomana alimwi nokuba kuti banyina Simbegwire tiibakaliko. Mafwumo-fwumo bakali kwaambaula kujatikizya zyakucita mu buzuba oobo. Masiku bakali kujika antoomwe. Bamana kusanzya mitiba, bakali kumugwasya zyakucikolo.

Cuando la madre de Simbegwire murió, ella estaba muy triste. El padre de Simbegwire hizo lo mejor que pudo para cuidar de su hija. Lentamente, aprendieron a ser felices de nuevo, sin la madre de Simbegwire. Cada mañana, se sentaban y hablaban sobre el siguiente día. Cada tarde, hacían la cena juntos. Luego, lavaban los platos y el padre de Simbegwire la ayudaba con sus tareas.


Bumwi buzuba bausyi bakaccelwa kujoka kuŋanda. “Uli kuli mwanaangu?” bakaita. Simbegwire wakabazuzila bausyi. Naakamana, wakaimikila nji naakabona bausyi kabajatide kwaanza kwamukaintu. “Ndiyanda kuti uzyibane amuntu waandeene mwanaangu. Oyu ngu Anita,” bakaamba calumwemwe.

Un día, el padre de Simbegwire llegó a casa más tarde de lo usual. “¿Dónde estás mi niña?” él preguntó. Simbegwire corrió hacia su padre, y quedó inmóvil cuando vio que él estaba tomado de la mano con una mujer. “Quiero que conozcas a alguien muy especial, mi niña. Ella es Anita,” dijo sonriendo.


“Uli buti Simbegwire, bauso bakandaambila zyintu zyinji zyijatikizya nduwe,” wakaamba Anita. Pesi taakwe naakaseka-seka nokuba kumujata kujanza. Bausyi Simbegwire bakalikkomene. Bakaamba amakani aakuti bakakkale antoomwe botatwe alimwi abuumi mbobunga bwabota. “Mwanaangu, ndasyoma uyakuzumina kuti Anita abe banyoko,” bakaamba bausyi.

“Hola Simbegwire, tu padre me ha contado mucho sobre ti,” dijo Anita. Pero no le sonrió ni tomó de la mano. El padre de Simbegwire estaba feliz y emocionado. Él habló sobre los tres viviendo juntos, y cuán bueno eso sería. “Mi niña, espero que aceptes a Anita como tu madre,” él dijo.


Buumi bwa Simbegwire bwakacinca. Wakaleka kujanika abausyi mafwumo-fwumo. Anita wakali kumupa milimo minji yakubeleka muŋanda cakuti wakali kwaalilwa kucita ncito yakucikolo masiku. Wakali kuunka kukoona mbwaamanina kulya. Cintu cakali kumubotela biyo ndipayi libotu kapati lyakamupede banyina. Bausyi Simbegwire tiibakali kubikkila maano kuti bazyibe kuti mwana takkomene.

La vida de Simbegwire cambió. Ya no tenía tiempo para sentarse con su padre por las mañanas. Anita le dio muchas tareas domésticas que la agotaban demasiado para hacer sus tareas escolares por las tardes. Ella se iba directo a su cama después de cenar. Su único consuelo era su manta colorida que su madre le regaló. El padre de Simbegwire no parecía notar que su hija estaba triste.


Nikwakainda myezi misyoonto, bausyi Simbegwire bakaamba kuti balazwa aŋanda kwaciindi cisyoonto. Bakati “Ndilazwa ndiya kukubelekela kumbi. Ndilizyi kuti mulalelana kabotu.” Simbegwire wakalanga ansi cakunyandwa, pesi bausyi tiibakabikkila maano. Anita kunyina ncaakaamba. Taakakkomene awalo.

Después de varios meses, el padre de Simbegwire les dijo que él estaría fuera de casa por un tiempo. “Tengo que viajar por mi trabajo,” él dijo. “Pero sé que ustedes se cuidarán la una a la otra.” Simbegwire puso cara de decepción, pero su padre no la notó. Anita no dijo nada. Ella tampoco estaba contenta.


Zyintu zyakaindilila kumubijila Simbegwire. Anita wakali kumuuma kuti taamaninzya kubeleka milimo yaaŋanda nokuba kuti watongooka. Masiku, mukaintu oyu wakali kulya zyakulya zyoonse akusiila mwana cakulya cisyoonto. Simbegwire wakali kulila masiku oonse, kakumbete payi lyaka mupa banyina.

Las cosas se pusieron peores para Simbegwire. Si no terminaba sus tareas de la casa, o si se quejaba, Anita la golpeaba. Y a la hora de la cena, la mujer se comía la mayor parte de la comida, dejando sólo las sobras para Simbegwire. Cada noche, Simbegwire lloraba hasta quedarse dormida, abrazando la manta de su madre.


Bumwi buzuba mafwumo-fwumo, Simbegwire wakamuka kubuka. “Yebo okasimbi katolo,” wakoompolola Anita. Wakamukwela Simbegwire kuzwa abulo. Ipayi yakwe yakajata ampikili akuzauka muzyibeela zyobilo.

Una mañana, Simbegwire se atrasó en levantarse. “¡Qué niña más floja!” Anita le gritó. Ella la tiró fuera de la cama. La manta tan preciada de Simbegwire que había quedado enganchada en un clavo, se rasgó en dos.


Simbegwire wakanyema kapati. Wakayeeya kutija akuzwa aŋanda. Wakabweza tubeela twapayi lyabanyina akubweza cakulya mpoona wakazwa aŋanda. Wakatobelezya nzila bausyi njibakabelesya.

Simbegwire estaba muy enfadada. Ella decidió irse de su casa. Tomó los pedazos de la manta de su madre, empacó un poco de comida y se fue de casa. Siguió el mismo camino que su padre había tomado.


Nikwakasiya, wakayeeya kutanta mucisamu cilamfwu munsi akalonga akubamba bulo. Naakaunka kukoona, wakaimba: “Baama, Baama, mwakandisiya. Mwakandisiya mpoona tiimwakajoka. Bataata tabacindiyandi. Baama, ino mujoka lili? Mwakandisiya.”

Cuando atardeció, Simbegwire se trepó a un árbol muy alto que estaba cerca de un riachuelo e hizo una cama en sus ramas. Mientras se quedaba dormida, ella cantaba: “Maamá, maamá, maamá, me abandonaste. Me abandonaste y nunca regresaste. Mi padre ya no me ama. Madre, ¿cuándo regresarás? Me abandonaste.”


Mafwumo-fwumo aakaccilila, Simbegwire wakaimba nyimbo alimwi. Bamakaintu nibakaboola kuwasha zikobela kumulonga, bakamvwa nyimbo yabuumba kuzwa mucisamu cilamfwu. Bakayeeya kuti muwo weenzya matuvwu, kumane bakatolelela amulimo wabo. Pele umwi mukaintu wakateelesesya kunyimbo.

A la mañana siguiente, Simbegwire cantó una vez más. Cuando unas mujeres vinieron a lavar sus ropas en el riachuelo, escucharon la triste canción que venía de lo alto del árbol. Pensaron que sólo era el viento moviendo las hojas, y siguieron con su trabajo. Pero una de las mujeres le puso más atención a la canción.


Oyu mukaintu wakalanga mujulu mucisamu. Naakabona mwana musimbi atubeela twapayi, wakalila, “Simbegwire mwana wamunyinandumi wangu!” Bamwi bamakaintu bakaleka kuwacca zyisani akumugwasya kuseluka kuzwa mujulu mucisamu. Bakamukumbatila.

Esta mujer miró hacia arriba del árbol. Cuando vio a la niña con su manta en pedazos, gritó, “¡Simbegwire, la hija de mi hermano!” Las otras mujeres dejaron de lavar y ayudaron a Simbegwire a bajar del árbol. Su tía la abrazó y trató de consolarla.


Bakamubweza akumutola kuŋanda yabo. Bakamupa zyakulya zyikasaala, akumuyalila bulo angubo yabanyina. Simbegwire wakalila, pesi kwakali kulila kwalwaanguluko. Wakalizyi kuti balamulela kabotu.

La tía de Simbegwire la llevó a su casa. Le dio de comer, y la acomodó en la cama con la manta de su madre. Esa noche, Simbegwire lloraba mientras se quedaba dormida. Pero eran lágrimas de alegría. Sabía que su tía cuidaría de ella.


Nibakajoka bausyi, bakajana kuti Simbegwire tako mumunzi. “Ncinzi cakacitika?” bakabuzya cakuusa. Mukaintu wakapandulula kuti Simbegwire wakatija. “Ndaalikuyanda kuti andipe bulemu,” wakaamba. “Ndiza ndakaindilizya.” Bausyi Simbegwire bakamuyandaula mwana mamabazu oonse kusikila kumulonga. Bakaindilila akuunka kumunzi kwakali kukkala mucizyi wabo kukubuzya kuti naa bakamubona Simbegwire.

Cuando el padre de Simbegwire regresó a casa, encontró su habitación vacía. “¿Qué ocurrió, Anita?” él preguntó con gran tristeza. La mujer le dijo que Simbegwire había huido de casa. “Quería que me respetara,” ella dijo. “Pero quizás fui muy estricta.” El padre de Simbegwire salió de la casa y caminó con dirección hacia el riachuelo. Siguió caminando hasta la villa de su hermana para preguntarle por Simbegwire.


Simbegwire wakali kusobana abeeninyina naakabona bausyi kababoola alaale. Wakatijila muŋanda nkaambo wakayoowa kuti bausyi balamunyemena. Pesi bausyi bakanjila akwaamba kuli nguwe, “Simbegwire, wajana banyoko bali kabotu alimwi bakuyanda akukuzyiba kabotu. Wandikkomaninsya alimwi ndakuyanda.” Bakazuminana kuti Simbegwire inga wacaala kuti kayanda.

Simbegwire estaba jugando con sus primos cuando vio a su padre de lejos. Ella tenía miedo de que estuviera enfadado, así que corrió a esconderse. Pero su padre la siguió y le dijo, “Simbegwire, has encontrado a la madre perfecta para ti. Una madre que te ama y te entiende. Estoy orgulloso de ti y te amo.” Los dos estaban de acuerdo en que Simbegwire podía quedarse con su tía el tiempo que quisiera.


Bausyi bakali kumuswaya abuzuba. Bumwi buzuba bakaboola aa Anita. Anita wakalila akuzumina bulubizi bwakwe. Wakamupa ijanza lyakwe Simbengwire akumwaambila kuti “ndilomba kulekelelwa, ndakalubuhya” kumwi kalila. “Sena inga wandizumizhya kuti ndisole alimwi?” Simbegwire wakalanga bausyi abusyu bwabo buuside, kumane wakaswena munsi aa Anita asyoonto syoonto akumukumbatila.

Su padre la visitaba todos los días. Con el paso del tiempo, él llevó a Anita. Ella tomó la mando de Simbegwire. “Lo siento mucho pequeñita, me equivoqué,” le dijo. “¿Me darías otra oportunidad?” Simbegwire volteó a mirar a su padre, quien lucía preocupado. Entonces, ella se acercó a Anita lentamente y la abrazó.


Nsondo yakaccilila, Anita wakaita Simbegwire, beeninyina abacizyi babausyi kuunka kuŋanda yakwe. Wakajika zyakulya nzyaakali kuyandisya Simbegwire. Boonse bakalya limwi bakkuta. Kumane bana bakatalika kusobana, balo bapati bakakkala kwaambaula. Simbegwire wakamvwa kabotu kapati. Wakayeeya kuti kwainda biyo mazuba masyoonto uyakujoka kuŋanda kuti akakkale abausyi abanyina bambi.

A la semana siguiente, Anita invitó a Simbegwire, a sus primos y a su tía, a cenar en su casa. ¡Qué gran festín! Anita cocinó todas las comidas favoritas de Simbegwire, y todos comieron hasta quedar satisfechos. Luego, los niños jugaron y los adultos charlaron. Simbegwire se sentía feliz y valiente. Ella había decidido que pronto, muy pronto, regresaría a casa para vivir con su padre y su madrastra.


Texto: Rukia Nantale
Ilustraciones: Benjamin Mitchley
Translated by: Chester Mwanza
Lengua: chitonga
Nivel: Nivel 5
Fuente: Simbegwire del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Leer más cuentos nivel 5:
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF