Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Simbegwire Simbegwire

Texto Rukia Nantale

Ilustraciones Benjamin Mitchley

Translated by Aurelio da Costa

Lectura en voz alta Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana

Lengua tetun

Nivel Nivel 5

Contar el cuento completo

Velocidad del audio

Reproducir automáticamente


Bainhira Simbegwire nia mama mate, nia triste loos. Simbegwire nia papa halo di’ak buat hotu ne’ebé nia bele hodi tau-matan ba nia oan-feto. Neneik, sira aprende atu sente kontente fila-fali la hó Simbegwire nia mama. Dadeer-dadeer sira tuur no ko’alia kona-ba loron tuir mai. Kalan kalan sira prepara han kalan hamutuk. Hafóin sira fase bikan fó’er sira, Simbegwire nia papa ajuda nia ho nia TPC.

Cuando la madre de Simbegwire murió, ella estaba muy triste. El padre de Simbegwire hizo lo mejor que pudo para cuidar de su hija. Lentamente, aprendieron a ser felices de nuevo, sin la madre de Simbegwire. Cada mañana, se sentaban y hablaban sobre el siguiente día. Cada tarde, hacían la cena juntos. Luego, lavaban los platos y el padre de Simbegwire la ayudaba con sus tareas.


Loron ida, Simbegwire nia papa fila uma tarde lahanesan baibain. “O iha ne’ebé ha’u nia oan?” nia bolu. Simbegwire hamriik metin bainhira nia haree nia papa ka’er feto seluk nia liman. “Hau hakarak o atu hasoru ema espesiaál ida, ha’u nia oan. Ne’e Anita,” nia ko’alia ho hamnasa.

Un día, el padre de Simbegwire llegó a casa más tarde de lo usual. “¿Dónde estás mi niña?” él preguntó. Simbegwire corrió hacia su padre, y quedó inmóvil cuando vio que él estaba tomado de la mano con una mujer. “Quiero que conozcas a alguien muy especial, mi niña. Ella es Anita,” dijo sonriendo.


“Ola Simbegwire, o nia papa konta buat barak ba ha’u kona-ba Ó,” Anita dehan. Maibé nia la hamnasa ka ka’er Simbegwire nia liman. Simbegwire nia papa kontente no sente animadu. Nia ko’alia kona-ba sira nain tolu atu hela hamutuk, no oinsá sira nia moris sei sai di’ak. “Ha’u nia oan, ha’u espera o sei aseita Anita nu’udar o nia inan” nia dehan.

“Hola Simbegwire, tu padre me ha contado mucho sobre ti,” dijo Anita. Pero no le sonrió ni tomó de la mano. El padre de Simbegwire estaba feliz y emocionado. Él habló sobre los tres viviendo juntos, y cuán bueno eso sería. “Mi niña, espero que aceptes a Anita como tu madre,” él dijo.


Simbegwire nia moris muda. Nia la iha ona tempu atu tuur ho ninia papa iha dadeer. Anita fó servisu barak tebes ba nia ne’ebé halo nia sai kolen tebes atu kompleta ninia TPC iha kalan. Nia ba kedas toba depois de han kalan. Ninia konfórtu mak lensol ne’ebe nia ama fó ba nia. Simbegwire nia papa la nota katak ninia oan feto la kontente.

La vida de Simbegwire cambió. Ya no tenía tiempo para sentarse con su padre por las mañanas. Anita le dio muchas tareas domésticas que la agotaban demasiado para hacer sus tareas escolares por las tardes. Ella se iba directo a su cama después de cenar. Su único consuelo era su manta colorida que su madre le regaló. El padre de Simbegwire no parecía notar que su hija estaba triste.


Depois de fulan balun, Simbegwire nia papa fó-hatene ba sira katak nia sei ba dook husi uma iha tempu hirak nia laran. “Ha’u tenke halo viajen ba ha’u nia servisu,” nia dehan. “maibé ha’u hatene katak imi sei tau-matan ba malu.” Simbegwire ninia oin sai triste, maibé nia papa la nota. Anita la dehan buat ida. Nia mos la kontente.

Después de varios meses, el padre de Simbegwire les dijo que él estaría fuera de casa por un tiempo. “Tengo que viajar por mi trabajo,” él dijo. “Pero sé que ustedes se cuidarán la una a la otra.” Simbegwire puso cara de decepción, pero su padre no la notó. Anita no dijo nada. Ella tampoco estaba contenta.


Situasaun sai aat liu tan ba Simbegwire. Se nia la remata ninia servisu uma, ka nia lamenta, Anita baku nia. No iha han kalan, Anita han kuaze hahán sira hotu tiha, husik hela hahán restu balun ba Simbegwire. Kalan kalan Simbegwire tanis to’o toba, hako’ak ninia ama nia lensol.

Las cosas se pusieron peores para Simbegwire. Si no terminaba sus tareas de la casa, o si se quejaba, Anita la golpeaba. Y a la hora de la cena, la mujer se comía la mayor parte de la comida, dejando sólo las sobras para Simbegwire. Cada noche, Simbegwire lloraba hasta quedarse dormida, abrazando la manta de su madre.


Dadeer ida, Simbegwire sai tarde husi kama. “O labarik feto baruk-teen!” Anita hakilar. Nia rasta Simbegwire sai husi kama laran. Lensol importante ne’e belit iha pregu ida, no lees fahe ba rua.

Una mañana, Simbegwire se atrasó en levantarse. “¡Qué niña más floja!” Anita le gritó. Ella la tiró fuera de la cama. La manta tan preciada de Simbegwire que había quedado enganchada en un clavo, se rasgó en dos.


Simbegwire sai triste tebes. Nia deside atu halai dook husi uma. Nia foti lensol rohan ninia mama nian, rai hahán balun, no husik hela uma. Nia la’o tuir estrada ne’ebé nia papa la’o ba antes.

Simbegwire estaba muy enfadada. Ella decidió irse de su casa. Tomó los pedazos de la manta de su madre, empacó un poco de comida y se fue de casa. Siguió el mismo camino que su padre había tomado.


Bainhira kalan to’o, nia sa’e ba ai-hun aas ida besik mota ki’ik-oan ida no halo kama ida ba nia aan iha ai-sanak sira leet. Bainhira nia ba toba, nia kanta: “Maama, maama, maama, o husik hela ha’u. O husik hela ha’u no la fila mai. Apa la hadomi ha’u ona. Ama, bainhira mak o fila mai? O husik hela ha’u.”

Cuando atardeció, Simbegwire se trepó a un árbol muy alto que estaba cerca de un riachuelo e hizo una cama en sus ramas. Mientras se quedaba dormida, ella cantaba: “Maamá, maamá, maamá, me abandonaste. Me abandonaste y nunca regresaste. Mi padre ya no me ama. Madre, ¿cuándo regresarás? Me abandonaste.”


Dadeersaan tuir mai, Simbegwire kanta kansaun ne’e dala ida tan. Bainhira feto sira mai fase sira nia ropa iha mota ki’ik ne’e, sira rona kansaun triste ida mai husi ai-hun aas ne’e. Sira hanoin se karik ne’e anin huu kona ai-tahan sira, no sira kontinua ho sira nia servisu. Maibé feto ida husi sira rona ho atensaun ba kansaun ne’e.

A la mañana siguiente, Simbegwire cantó una vez más. Cuando unas mujeres vinieron a lavar sus ropas en el riachuelo, escucharon la triste canción que venía de lo alto del árbol. Pensaron que sólo era el viento moviendo las hojas, y siguieron con su trabajo. Pero una de las mujeres le puso más atención a la canción.


Feto ne’e hateke sa’e ba ai leten. Bainhira nia haree labarik feto ne’e no lensol koloridu nia rohan, nia tanis “Simbegwire, ha’u nia maun nia oan-feto!” Feto sira seluk para fase ropa no ajuda Simbegwire atu tuun husi ai-hun ne’e. Ninia tia hakohak labarik feto ki’ik ne’e no koko atu fó konfórtu ba nia.

Esta mujer miró hacia arriba del árbol. Cuando vio a la niña con su manta en pedazos, gritó, “¡Simbegwire, la hija de mi hermano!” Las otras mujeres dejaron de lavar y ayudaron a Simbegwire a bajar del árbol. Su tía la abrazó y trató de consolarla.


Simbegwire ninia tia lori labarik feto ne’e ba ninia uma rasik. Nia fó ba Simbegwire ai-han manas no hatoba nia iha kama ho ninia mama nia lensol. Iha kalan ne’e, Simbegwire tanis bainhira nia toba. Maibé sira hanesan tanis aliviu nian. Nia hatene katak ninia tia sei tau matan ba nia.

La tía de Simbegwire la llevó a su casa. Le dio de comer, y la acomodó en la cama con la manta de su madre. Esa noche, Simbegwire lloraba mientras se quedaba dormida. Pero eran lágrimas de alegría. Sabía que su tía cuidaría de ella.


Bainhira Simbegwire nia papa fila ba uma, nia haree Simbegwire ninia kuartu mamuk. “Saida mak akontese Anita?” nia husu ho fuan todan. Señora ne’e esplika katak Simbegwire halai sai tiha husi uma. “Ha’u hakarak atu nia respeita ha’u,” nia dehan. “maibé karik ha’u to’os demais.” Simbegwire nia papa husik tiha uma ne’e no ba iha diresaun mota ki’ik ne’e nian. Nia kontinua ba ninia alin feto nia suku atu husu karik nia haree ona Simbegwire.

Cuando el padre de Simbegwire regresó a casa, encontró su habitación vacía. “¿Qué ocurrió, Anita?” él preguntó con gran tristeza. La mujer le dijo que Simbegwire había huido de casa. “Quería que me respetara,” ella dijo. “Pero quizás fui muy estricta.” El padre de Simbegwire salió de la casa y caminó con dirección hacia el riachuelo. Siguió caminando hasta la villa de su hermana para preguntarle por Simbegwire.


Simbegwire halimar hela ho ninia primu sira bainhira nia haree nia papa husi dook. Nia ta’uk karik nia papa sei hirus, ho nune’e nia halai tama uma laran atu subar. Maibé nia papa ba tuir nia no dehan “Simbegwire, o hetan ona inan perfeitu ida ba o nia aan. Ida ne’ebé hadomi o no komprende o. Hau orgullu ho o no hadomi o. “Sira konkorda katak Simbegwire sei hela ho ninia tia tuir tempu ne’ebé de’it nia hakarak.

Simbegwire estaba jugando con sus primos cuando vio a su padre de lejos. Ella tenía miedo de que estuviera enfadado, así que corrió a esconderse. Pero su padre la siguió y le dijo, “Simbegwire, has encontrado a la madre perfecta para ti. Una madre que te ama y te entiende. Estoy orgulloso de ti y te amo.” Los dos estaban de acuerdo en que Simbegwire podía quedarse con su tía el tiempo que quisiera.


Ninia papa vizita nia lor-loron. Eventualmente, nia mai ho Anita. Nia lolo liman atu kaer Simbegwire nia liman.” Ha’u husu deskulpa oan, ha’u sala,” nia tanis. “O sei fó ha’u tempu atu koko tan dala ida?” Simbegwire haree ba nia papa no nia oin ne’ebé preukupadu. Hafoin nia hakat neneik ba oin no tau nia liman haleu Anita.

Su padre la visitaba todos los días. Con el paso del tiempo, él llevó a Anita. Ella tomó la mando de Simbegwire. “Lo siento mucho pequeñita, me equivoqué,” le dijo. “¿Me darías otra oportunidad?” Simbegwire volteó a mirar a su padre, quien lucía preocupado. Entonces, ella se acercó a Anita lentamente y la abrazó.


Semana tuir mai, Anita konvida Simbegwire ho nia primu sira no ninia tia, ba uma atu han hamutuk. Festa di’ak ida! Anita prepara hotu Simbegwire ninia hahán favoritu sira, no ema hotu-hotu han to’o sira bosu. Depois labarik sira halimar no ema boot sira ko’alia. Simbegwire sente kontente no barani. Nia deside katak, sedu, sedu liu, nia sei fila uma atu hela ho nia papa no ninia inan madrasta.

A la semana siguiente, Anita invitó a Simbegwire, a sus primos y a su tía, a cenar en su casa. ¡Qué gran festín! Anita cocinó todas las comidas favoritas de Simbegwire, y todos comieron hasta quedar satisfechos. Luego, los niños jugaron y los adultos charlaron. Simbegwire se sentía feliz y valiente. Ella había decidido que pronto, muy pronto, regresaría a casa para vivir con su padre y su madrastra.


Texto: Rukia Nantale
Ilustraciones: Benjamin Mitchley
Translated by: Aurelio da Costa
Lectura en voz alta: Aurelio da Costa, Vitalina dos Santos, Criscencia R. Da Costa Viana
Lengua: tetun
Nivel: Nivel 5
Fuente: Simbegwire del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Leer más cuentos nivel 5:
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF