Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Simbegwire Simbegwire

Texto Rukia Nantale

Ilustraciones Benjamin Mitchley

Translated by Patrick Munyurangabo

Lengua kiñaruanda

Nivel Nivel 5

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Igihe nyina wa Simbegwire yapfaga, yarababaye. Ise we yakoze ibishoboka byose ngo amwiteho. Buhoro buhoro, barishimye nubwo nyina we atarahari. Buri mugitondo bicaraga bakavuga k’umunsi. Buri nimugoroba basangiriraga hamwe. Nyuma yokoza ibyombo, ise wa Simbegwire yamufashaga gukora imikoro y’ishuli.

Cuando la madre de Simbegwire murió, ella estaba muy triste. El padre de Simbegwire hizo lo mejor que pudo para cuidar de su hija. Lentamente, aprendieron a ser felices de nuevo, sin la madre de Simbegwire. Cada mañana, se sentaban y hablaban sobre el siguiente día. Cada tarde, hacían la cena juntos. Luego, lavaban los platos y el padre de Simbegwire la ayudaba con sus tareas.


Umunsi umwe, ise wa Simbegwire yaje murugo (yatashye) akererewe. Yarahamagaye, “Umwana wange arihe?” Simbegwire yirukatse asanga se. Arahagara akibona ko ise afashe akaboko k’umugore. “ndashaka ko uhura numuntu w’igitangaza mwana wange. Yitwa Anita,” Yavuze amwenyura.

Un día, el padre de Simbegwire llegó a casa más tarde de lo usual. “¿Dónde estás mi niña?” él preguntó. Simbegwire corrió hacia su padre, y quedó inmóvil cuando vio que él estaba tomado de la mano con una mujer. “Quiero que conozcas a alguien muy especial, mi niña. Ella es Anita,” dijo sonriendo.


Anita aravuga, “Bite Simbegwire, papa wawe yabwiye byinshi kuri wowe,” Ariko ntiyamwenyuye cyangwa se ngo amufate akaboko. Ise wa Simbegwire yari yishimye. Yavuze kubijyanye na bo bose batatu babana hamwe, n’uko ubuzima bwabo bwaba bwiza. Aravuga, “Mwana wange, nizeyeko wemera Anita nka nyoko (mama) wawe,”

“Hola Simbegwire, tu padre me ha contado mucho sobre ti,” dijo Anita. Pero no le sonrió ni tomó de la mano. El padre de Simbegwire estaba feliz y emocionado. Él habló sobre los tres viviendo juntos, y cuán bueno eso sería. “Mi niña, espero que aceptes a Anita como tu madre,” él dijo.


Ubuzima bwa Simbegwire bwarahindutse. Ntiyongeye kubona akanya ko kwicarana na se mugitondo. Anita yamuga imirimo yo m’urugo myinshi yogukora bikamunaniza ntakore imikoro y’ishuli. Yahihitaga ajya kuryama nyuma n’ifunguro rya n’ijoro. Ikintu kituze cyari ikirangiti cy’amabara nyina yamuhaye. Ise wa Simbegwire yasaga nutabona ko umukobwa we atari yishimye.

La vida de Simbegwire cambió. Ya no tenía tiempo para sentarse con su padre por las mañanas. Anita le dio muchas tareas domésticas que la agotaban demasiado para hacer sus tareas escolares por las tardes. Ella se iba directo a su cama después de cenar. Su único consuelo era su manta colorida que su madre le regaló. El padre de Simbegwire no parecía notar que su hija estaba triste.


Nyuma y’amezi make, ise wa Simbegwire yababwiye ko atazaba ari m’urugo mu igihe runaka. Yaravuze, “ngomba gukora urugendo kubw’akazi” “ariko nziko muzitanaho.” Isura ya Simbegwire yahise ingwa ariko se ntiyabibonye. Anita ntacyo yavuze. Nawe ntiyari yishimye.

Después de varios meses, el padre de Simbegwire les dijo que él estaría fuera de casa por un tiempo. “Tengo que viajar por mi trabajo,” él dijo. “Pero sé que ustedes se cuidarán la una a la otra.” Simbegwire puso cara de decepción, pero su padre no la notó. Anita no dijo nada. Ella tampoco estaba contenta.


Ibintu byarushijeho kumera nabi kuri Simbegwire. Iyo atarangizaga imirimo yo m’urugo, cyangwa ngo yinube, umugore yaryaga ibiryo hafi byose, agasigariza Simbegwire duke. Buri joro Simbegwire yarariraga kugeza asinziriye ahobeye ikirangiti cya nyina.

Las cosas se pusieron peores para Simbegwire. Si no terminaba sus tareas de la casa, o si se quejaba, Anita la golpeaba. Y a la hora de la cena, la mujer se comía la mayor parte de la comida, dejando sólo las sobras para Simbegwire. Cada noche, Simbegwire lloraba hasta quedarse dormida, abrazando la manta de su madre.


Igitondo kimwe, Simbegwire yatinze guva mu buriri. “Wowe mukobwa w’umunebwe!” Atina yaravuze. Yakuruye Simbegwire mu uburiri. Ikirangiti cy’agaciro gifatwa mu umusumari, gicikamo kabiri.

Una mañana, Simbegwire se atrasó en levantarse. “¡Qué niña más floja!” Anita le gritó. Ella la tiró fuera de la cama. La manta tan preciada de Simbegwire que había quedado enganchada en un clavo, se rasgó en dos.


Simbegwire yari arakaye cyane. Yanzuye kwiruka agahunga iwabo. Yatwaye ibice by’igirangiti cya nyina, apakira ibiryo, ava mu inzu. Yakurikiye inzira se yafashe.

Simbegwire estaba muy enfadada. Ella decidió irse de su casa. Tomó los pedazos de la manta de su madre, empacó un poco de comida y se fue de casa. Siguió el mismo camino que su padre había tomado.


Ubwo byageraga nimugoroba, yuriye igiti kirekire hafi yiribi, anakora uburiri mumashami. Ari gusinzira, yarariribye: “maama, maama, maama, waransize. Waransize kandi ntuzagaruka. Dada ntakingunda. Mama, uzagaruka ryari? Waransize.”

Cuando atardeció, Simbegwire se trepó a un árbol muy alto que estaba cerca de un riachuelo e hizo una cama en sus ramas. Mientras se quedaba dormida, ella cantaba: “Maamá, maamá, maamá, me abandonaste. Me abandonaste y nunca regresaste. Mi padre ya no me ama. Madre, ¿cuándo regresarás? Me abandonaste.”


Igitondo gikurikiyeho, Simbegwire yarongeye aririmba yandirimbo. Ubwo abagore bazaga gufura imyenda ku iriba, bunvishe indirimbo ibabaje iva mu ubushori shori bw’ igiti. Ariko bagirango ni umuyaga uhuha ibibabi, bakomeza gukora. Ariko umwe yateze amatwi yitonze indirimbo.

A la mañana siguiente, Simbegwire cantó una vez más. Cuando unas mujeres vinieron a lavar sus ropas en el riachuelo, escucharon la triste canción que venía de lo alto del árbol. Pensaron que sólo era el viento moviendo las hojas, y siguieron con su trabajo. Pero una de las mujeres le puso más atención a la canción.


Uwo mugore yarebye hejuru mugiti. Ubwo yabona umukobwa and ibice by’ikirangiti cy’amabara, yararize, “Simbegwire, mukubwa wa musaza wange!” Abandi bagore bahagaritse kumeza, bafasha Simbegwire kumanuka igiti. Nyirasenge aramuhobera anagerageza kumuhumuriza.

Esta mujer miró hacia arriba del árbol. Cuando vio a la niña con su manta en pedazos, gritó, “¡Simbegwire, la hija de mi hermano!” Las otras mujeres dejaron de lavar y ayudaron a Simbegwire a bajar del árbol. Su tía la abrazó y trató de consolarla.


Nyirasenge wa Simbegwire yamutwaye iwe murugo. Yahaye Simbegwire ibiryo bishyushye, anamushyira mu uburiri n’ikirangiti cya nyina. Iryo joro, Simbegwire yararize ubwo yasinziraga, ariko amarira y’iruhuko. Yaraziko nyirasenge agiye kumwitaho.

La tía de Simbegwire la llevó a su casa. Le dio de comer, y la acomodó en la cama con la manta de su madre. Esa noche, Simbegwire lloraba mientras se quedaba dormida. Pero eran lágrimas de alegría. Sabía que su tía cuidaría de ella.


Ubwo se wa Simbegwire yagarukaga murugo, yasanze icyuma kirimo ubusa. “Ni iki cyabaye, Anita?” Yabasanyije umutima uremereye. Umugore yasobanuye ko Simbegwire yatorotse. “Nashakaga ko anyubaha,” Yaravuze. “Ariko wenda nararengereye.” Se wa Simbegwire yavuye munzu, agenda agana iriba. Yarakomeje kugera mu igiturage cya mushiki we kureba nimba yarabonye Simbegwire.

Cuando el padre de Simbegwire regresó a casa, encontró su habitación vacía. “¿Qué ocurrió, Anita?” él preguntó con gran tristeza. La mujer le dijo que Simbegwire había huido de casa. “Quería que me respetara,” ella dijo. “Pero quizás fui muy estricta.” El padre de Simbegwire salió de la casa y caminó con dirección hacia el riachuelo. Siguió caminando hasta la villa de su hermana para preguntarle por Simbegwire.


Simbegwire yarari gukina na babyara be ubwo yabona ise mu intera. Yarafite ubwo ko ashobora kuba arakaye, ahita yirukankira munzu kwihisha. Ariko ise we yaramusanze aravuga, “Simbegwire, wibonye mama mwiza. Umwe ugukunda kendi unakunva. Unteye ishema kandi ndagukunda.” Bemeranyije ko Simbegwire aribugumane na nyirasenge igihe kirekire yifuza.

Simbegwire estaba jugando con sus primos cuando vio a su padre de lejos. Ella tenía miedo de que estuviera enfadado, así que corrió a esconderse. Pero su padre la siguió y le dijo, “Simbegwire, has encontrado a la madre perfecta para ti. Una madre que te ama y te entiende. Estoy orgulloso de ti y te amo.” Los dos estaban de acuerdo en que Simbegwire podía quedarse con su tía el tiempo que quisiera.


Ise we yamusuraga buri munsi. Bigeze aho, yazanye na Anita. Yashyikiriye ukuboko kwa Simbegwire. “Umbabarire cyane mwana muto, nari mu amakosa.” Yararize. “Uzareka nongere ngerageze?” Simbegwire Simbegwire yarebye Ise n’isuraye ihangayitse. Arangije atera intabwe imbere ahobera Anita.

Su padre la visitaba todos los días. Con el paso del tiempo, él llevó a Anita. Ella tomó la mando de Simbegwire. “Lo siento mucho pequeñita, me equivoqué,” le dijo. “¿Me darías otra oportunidad?” Simbegwire volteó a mirar a su padre, quien lucía preocupado. Entonces, ella se acercó a Anita lentamente y la abrazó.


Icyumweru gikurikira, Anita yatumiye Simbegwire, babyara be, na nyirasenge kuza murugo guusangira. Anita yateguye ibiryo Simbegwire agunda, na buri umwe yarariye kugeza bijuse. Nyua abana barakina ubwo abakuru bavuganaga. Simbegwire yunvise yishimye. Yanzuye ko vuba, vuba cyane, azagaruka murugo kubana na se na mukase.

A la semana siguiente, Anita invitó a Simbegwire, a sus primos y a su tía, a cenar en su casa. ¡Qué gran festín! Anita cocinó todas las comidas favoritas de Simbegwire, y todos comieron hasta quedar satisfechos. Luego, los niños jugaron y los adultos charlaron. Simbegwire se sentía feliz y valiente. Ella había decidido que pronto, muy pronto, regresaría a casa para vivir con su padre y su madrastra.


Texto: Rukia Nantale
Ilustraciones: Benjamin Mitchley
Translated by: Patrick Munyurangabo
Lengua: kiñaruanda
Nivel: Nivel 5
Fuente: Simbegwire del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Leer más cuentos nivel 5:
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF