Aabawo khaalekho, ingokho ni
ikhosi baamenyatsaka atweela
mu lukoosi, ni binywiinywi
bibiindi. Buli shiindu
baashikholatsakila atweela.
Hace mucho tiempo, la Gallina y el Águila eran amigos. Vivían en paz con todas las otras aves. Ninguna de ellas podía volar.
Shifukhu shitweela, akwawo
intsala khu shibala. Ikhosi
yaakyeenda yaatsya i aleeyi
naabi khuusakhayo biilyo.
Yaakobolayo ingo nga yaaluwile
naabi. Yeelomela inyene iri,
“Yaakhiile khuubawo isaambo
inyaangu iye khuukyeenda!”
Un día, la hambruna llegó y el Águila tuvo que caminar muy lejos en búsqueda de comida. Regresó muy cansada. “¡Tiene que haber una forma más fácil de viajar!” dijo el Águila.
Nga baamalile khuukona
buulayi mu shilo, Ingokho
yareera shishambaaso she
kamakyesi. Kila irakikha
khuubusaka kamooya ke
binywiinywi byashaabwe
bibyafwa khaale. Yaaloma iri,
“Khakhubinabile khu ngaaki
khwe kamooya keefwe kano.
Manya isho kane
shikhwaanguyisile khuukyeenda
khweefwe.
Luego de un sueño reparador, la Gallina tuvo una idea brillante. Empezó a recoger las plumas que sus amigas aves soltaban. “Cosamos las plumas por encima de las nuestras”, dijo. “Quizás así sea más fácil viajar.”
Khu shaalo isho, Ikhosi yonyene
niyo uyabakho ni mpiso, kila
niyo inyoowa
khukhwiinabilakho. Lubaluba
yaapamburukha yaatsya, nga
iraambisa tsindaha tsine,
yaalekha ingokho nga ishiili aasi
iyo. Lwanyumakho ingokho
yaaluwa khuunaba. Iryo
yaabiikha impiso khu kabada,
yaatsya mwifuumbilo
khuuteekhelakho babaana
baayo biilyo.
El Águila era la única que tenía una aguja en la aldea, así que ella empezó a coser primero. Se hizo un par de alas muy lindas y voló mucho más alto que la Gallina. La Gallina se consiguió la aguja para empezar a coser sus alas, pero se cansó antes de terminarlas. Dejó la aguja encima del armario y se fue a preparar algo de comida para sus hijos.
Ne binywiinywi bibiramile
byaaba byaboone Ikhosi nga
ipamburukha itsya. Kila
biloomba ingokho khuubiwakho
impiso nabyo binabe tsindaha.
Mu mbuka ifwiiti iri binywiinywi
byaaba biikali naabi
bibipamburukhila mu ngaaki.
Pero las otras aves habían visto al Águila irse volando lejos, así que le pidieron a la Gallina que les prestara la aguja para hacerse alas también. Y pronto, el cielo estaba cubierto de muchas aves volando.
Ne khanywiinywi
khakhaakamayo ni khaakobosa
impiso, Ingokho siyabawo ta.
Kila bubwaana bwe ngokho
busuta impiso tsana iyo
bwaatsya bwenyayisa. Ne ni
bwaba bwaluyile
khukhwiinyaha, bwalekha
impiso tsana mu muyekhe.
Cuando la última ave fue a entregar la aguja prestada, la Gallina no estaba en casa. Así que los hijos de la Gallina tomaron la aguja para jugar con ella. Cuando se cansaron de jugar, dejaron la aguja en la tierra.
Ne lwanyumakho khu nyaanga
tse angoloobe, ikhosi
yaakobola. Yaaloomba iri
bamukobosele impiso anabe
kamooya kakatendemeele nga
ni yaba ipamburukha. Ingokho
yaatsya yaalola khu kabada.
Yaatsya mwifumbilo. Yaatsya
yaalola khu lwaanyi. Ne
yaalekha khunyoola impiso ta.
Más tarde, el Águila volvió. Pidió la aguja para coser algunas plumas que se le habían caído durante su viaje. La Gallina fue a buscarla en el armario y no estaba. Buscó en la cocina y en el patio, pero la aguja no aparecía. No estaba en ningún lugar.
Kila ingokho iloomba Ikhosi iri,
“N’umbekho busa shifukhu
shiindi shitweela. Nio lwanyuma
kane unyalise khuunaba
tsindaha tsoowo utsye usakhe
bya khulya.”
Ikhosi nayo yeelamo ari,
“Shifukhu shiindi shitweela
shonyene! Ne nga
waakhunyoola impiso ta, kane
umbekho mutweela khu baana
boowo, khuuwaanda impiso
iyo.”
“Sólo dame un día para encontrar la aguja,” la Gallina le rogó al Águila. “Para que puedas arreglar tus alas y volar en búsqueda de comida.” “Un solo día,” dijo el Águila. “Si no encuentras la aguja en un día, tendrás que regalarme uno de tus pollitos como pago.”
Ikhosi ni yakobola khu shifukhu
shisheelakho, yaanyoola nga
ingokho ili khuutakhulaka mu
muyekhe, ne nga mbaawo
impiso ta.
Kila ikhosi yiwuta aasi
kumuluundi mutweela,
yaawutula khanywiinywi
khatweela yaapamburukha
yaatsya.
Cuando el Águila regresó al día siguiente, vio que la Gallina estaba arañando la tierra, pero la aguja no estaba. Así que el Águila voló muy rápido hacia dónde estaban los pollitos, agarró a uno de ellos y se lo llevó lejos. Después de eso, el Águila siempre encontraba a la Gallina arañando la tierra con sus patas para encontrar la aguja.
Khukhwaamila abweenewo, buli
isi ikhosi ibonekhela inyoola nga
ingokho ishitakhulaka mu
muyekhe, khuuweentsa impiso
yabeene.
Buli isi shishiniini she ikhosi
shibonekhelakho busa shiri aasi
khu shibala, ingokho ireewula
bubwaana bwayo iri, “Rura khu
lwaanyi, mutime mutsye
mwiibise.”
Nabwo bweelamo buri, “Nafwe
sikhuli basilu ta, kane khutime
khutsye khwiibise.”
Y cuando aparece la sombra de las alas del Águila en la tierra, la Gallina les ordena a sus pollitos: “Aléjense del suelo seco y descubierto.” Y ellos le contestan: “No somos tontos, saldremos corriendo.”