Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Kananda koKambiru: Thithimwa thaWangari Maathai Una pequeña semilla: la historia de Wangari Maathai

Texto Nicola Rijsdijk

Ilustraciones Maya Marshak

Translated by Ruthgela Shawanga, Servasius M. Ndjunga

Lengua mbukushu

Nivel Nivel 3

Contar el cuento completo

Velocidad del audio

Reproducir automáticamente


Mumukunda ghomumadhamenena ghoDirundu dyaKenya muDiva dyaAfrika, mukamadighana ngarughananga mumapya nanyina. Dina dyendi ne Wangari.

En una aldea ubicada en la cuesta del Monte Kenia en África del Este, una niña pequeña trabajaba en los campos con su madre. Su nombre era Wangari.


Wangari ghahakire kukara panunda. Muthinyamo thawo thoyidya yopadighumbo ngakañanga muve nodikatana dyendi. Ghavumbekire tunanda totumbiru mumuve ghoghuyenyu.

A Wangari le encantaba estar afuera. En el huerto de su familia, ella separaba la tierra con su machete y plantaba pequeñas semillas en la tierra tibia.


Ruvedhe rwendi oru ghahakire ne munyima dhokutokera diyuwa. Apa kwakarire makokore thikuma kare kudhira kumona yimenwa, Wangari ghadimukire eshi ruvedhe ne dhokuyenda kudighumbo. Aye ngayendanga mutuyira totuthorokoto ghupita mumapya, ghuregha marware ghutamba kudighumbo.

Su momento favorito del día era justo después del anochecer. Cuando se ponía muy oscuro y no podía mirar las plantas. Entonces era cuando Wangari sabía que debía regresar a casa. Ella caminaba por los senderos angostos del campo, cruzando los ríos que estaban en su camino.


Wangari ghakarire mwanuke ghomunyanyami noghakarire nodirura dyokuyenda kushure. Ene hanyina nawihe hashanine eshi ghakare ghawaghamwene mudighumbo. Apa ghakarire nomyaka kwokowadi, mukurwendi ghomukafumu ghaghambithire hakuru wendi mukumutawedhera Wangari ghayende kushure.

Wangari era una niña astuta y no podía esperar para ir a la escuela. Pero su madre y padre querían que ella se quedara para ayudarlos con los quehaceres del hogar. Cuando cumplió siete años, su hermano mayor convenció a sus padres para que ella fuera a la escuela.


Ghahakire kukuhonga! Wangari ghakuhongire yoyingi mukehe mbapira edhi ghatoyire. Aye ngatomboranga thiwana mushure kate hamunoyire ghakakuhongere kuAmerika. Wangari ghashambererire! Ghashanine kudimuka yoyingi yokuhatera kukaye.

¡A ella le gusta aprender! Wangari aprende muy rápido con cada libro que lee. A ella le iba tan bien en la escuela que la invitaron a estudiar en Estados Unidos. ¡Wangari estaba muy entusiasmada! Ella quería aprender más acerca del mundo.


KuYunivesiti waAmerika, Wangari ghakakuhongire yinu yoyingi yoyipya. Ghakakuhongire yoyimenwa nodiyakuranga. Noghavurukire edi ghakurire: kupepa yipepa nohakurwendi hohakafumu mumumvure ghoyitondo yomumithitu dhodhiwa dhaKenya.

En la universidad americana, Wangari aprendió muchas cosas nuevas. Ella estudió sobre las plantas y cómo ellas crecen. Y recordó cómo ella creció: jugando con su hermano bajo la sombra de árboles hermosos en los bosques de Kenia.


Dyodi ghakuhongire thikuma, dyoghanongononine eshi ghahaka hanu homuKenya. Aye ghashanine eshi hashamberere nokushutuka. Dyodi ghakuhongire thikuma, dyoghavurukire dighumbo dyendi dyathiAfrika.

Mientras más aprendía, más se daba cuenta de que le encantaba la gente de Kenia. Ella quería que ellos fueran felices y libres. Mientras más aprendía, más recordaba su casa en África.


Apa ghamanine shure dhendi, ghahukire kuKenya. Ene ditunga dyendi ne dyakutjindjire. Mafarama ghashokuru ghashimbire muve ghowingi. Hakamadi mbadi hakarire noyikunyi yokukoñeritha mudiro. Hanu hakarire mughuhepwe ghombokapwe nohanuke hafire ndhara.

Al finalizar sus estudios, regresó a Kenia. Pero su país había cambiado. Habían granjas enormes que atravesaban todo el territorio. Las mujeres no tenían madera para hacer fogatas para cocinar. La gente era pobre y los niños tenían hambre.


Wangari ghadimukire eyi shoghatende. Ghahongire hakamadi eshi ngepi ghokukuna yitondo kutunda kunanda. Hakamadi haghurithire yitondo noharughanithire masherenyi ‘gha mukurera madhiko ghawo. Hakamadi hashambererire thikuma. Wangari ghawaghamwene mukuyuva eshi hatanara nohakara nongcamu.

Wangari sabía qué hacer. Les enseñó a las mujeres a plantar árboles con semillas. Las mujeres vendían los árboles y usaban aquel dinero para cuidar a sus familias. Las mujeres estaban muy contentas. Wangari las había ayudado a sentirse poderosas y fuertes.


Apa dhapitire nako, yitondo yiyoyipya yakurire nokutenda mithitu, nomarware ghatangire kupupa karo. Mbudhi dhaWangari dhayukire mumatunga ghomuAfrika. Dyarero, mamiriyuni ghoyitondo kwayitapekitha kumbuto dhaWangari.

Con el paso del tiempo, los árboles nuevos siguieron creciendo hacia el bosque, y los ríos comenzaron a fluir nuevamente. El mensaje de Wangari se difundió por toda África. Hoy en día, millones de árboles han crecido gracias a las semillas de Wangari.


Wangari gharughanine thikuma. Hanu kaye kokahe hamunongonine, nokumupa ndjambi edhi dhayuveka. Edhi ndjambi kudhitoya eshi Nobel Peace Prize, noghakarire mukamadi ghokutangerera muAfrika kuwana ndjambi ‘dhi.

Wangari había trabajado muy duro. La gente de alrededor del mundo lo notó, y le otorgaron un premio famoso. Se llama Premio Nobel de la Paz ella fue la primera mujer africana en recibirlo.


Wangari ghafire mumwaka 2011, ene twakona kumughayara kehepano tunakumona thitondo thothiwa.

Wangari murió el año 2011, pero la podemos recordar cada vez que miramos un hermoso árbol.


Texto: Nicola Rijsdijk
Ilustraciones: Maya Marshak
Translated by: Ruthgela Shawanga, Servasius M. Ndjunga
Lengua: mbukushu
Nivel: Nivel 3
Fuente: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF