Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Simbegwire Simbegwire

Texto Rukia Nantale

Ilustraciones Benjamin Mitchley

Translated by Ruthgela Shawanga, Servasius M. Ndjunga

Lengua mbukushu

Nivel Nivel 5

Contar el cuento completo

Velocidad del audio

Reproducir automáticamente


Apa ghafire nyina Simbegwire, ghatokotire thikuma. Wiha Simbegwire ghakondjire popa ghahurera mukukunga mwanendi. Kamananakamanana hakuhongire karo kushamberera ngambi kenge papirire nyina Simbegwire. Kehe mathikuthiku ngahahungumananga nokukuvureka yodiyuwa dyokurandako. Kehe runguro ngahaterekanga murarero pofotji. Munyima kokuyogha turonga pofotji, munyima wiha Simbegwire ngamughamwenanga noyirughana yendi yoshure.

Cuando la madre de Simbegwire murió, ella estaba muy triste. El padre de Simbegwire hizo lo mejor que pudo para cuidar de su hija. Lentamente, aprendieron a ser felices de nuevo, sin la madre de Simbegwire. Cada mañana, se sentaban y hablaban sobre el siguiente día. Cada tarde, hacían la cena juntos. Luego, lavaban los platos y el padre de Simbegwire la ayudaba con sus tareas.


Diyuwa dimweya, wiha Simbegwire ghahurere kwiya kudimbo kupitana mayuwa ghomaheya. “Kupi ghudi mwanange?” ghethire. Simbegwire ghatjirere kwawihe. Ghemanine apa ghamonine eshi wihe ghanakwaterera dyoko dyamukamadi. “Nashana ghukuhangane namunu ghumwe ghomudyo, mwanange. Oyu ne yoAnita,” ghaghambe ghumenyamenya.

Un día, el padre de Simbegwire llegó a casa más tarde de lo usual. “¿Dónde estás mi niña?” él preguntó. Simbegwire corrió hacia su padre, y quedó inmóvil cuando vio que él estaba tomado de la mano con una mujer. “Quiero que conozcas a alguien muy especial, mi niña. Ella es Anita,” dijo sonriendo.


“Moro Simbegwire, wiho ghanitongwera yoyingi yokuhatera koye,” ghaghambe Anita. Ene mbadi ghamenyunine nokukwata temba dyoko dyamukamadighana ‘yu. Wiha Simbegwire ghanyanyukire nokushamberera. Gha ghambire yokuhatera kutunga kwawo pofotji hahatu, nongepi edi yakukara yipara yawo. “Mwanange, nakurupera eshi ñanyi wakumutambure Anita eshi nyoko,” dyoghaghambire.

“Hola Simbegwire, tu padre me ha contado mucho sobre ti,” dijo Anita. Pero no le sonrió ni tomó de la mano. El padre de Simbegwire estaba feliz y emocionado. Él habló sobre los tres viviendo juntos, y cuán bueno eso sería. “Mi niña, espero que aceptes a Anita como tu madre,” él dijo.


Yipara yaSimbegwire yakutjindjire. Mbadi ghawanine karo noruvedhe rokuhungumana nawihe mathikuthiku. Anita ngamupanga thikuma yirughana yomudighumbo nongaghayanga kate ngapiranga kurughana yirughana yendi yoshure parunguro. Ngayendanga ghakarare pakumana vene kudya murarero. Thinu ethi ngathimuhengaghuranga ne ngugho ghomarudhi ghashawingi oyu ghamupire nyina. Wiha Simbegwire mbadi ghancenunine eshi mwanendi ne ghakarire notokotoko.

La vida de Simbegwire cambió. Ya no tenía tiempo para sentarse con su padre por las mañanas. Anita le dio muchas tareas domésticas que la agotaban demasiado para hacer sus tareas escolares por las tardes. Ella se iba directo a su cama después de cenar. Su único consuelo era su manta colorida que su madre le regaló. El padre de Simbegwire no parecía notar que su hija estaba triste.


Apa twapitirepo tughonda totupu, wiha Simbegwire ghawatongwerire eshi ñanyi ghakutunde mudighumbo mayuwa ghongandji. “Nakona kuyenda kuruyendo noyirughana,” dyoghaghambire. “Ene, nadimuka eshi ñanyi mwakukukunge.” Rupara rwaSimbegwire rwarembukire, ene wihe mbadi ghayinongononine. Anita mbadi ghakumburireko. Nayetemba mbadi ghashambererire.

Después de varios meses, el padre de Simbegwire les dijo que él estaría fuera de casa por un tiempo. “Tengo que viajar por mi trabajo,” él dijo. “Pero sé que ustedes se cuidarán la una a la otra.” Simbegwire puso cara de decepción, pero su padre no la notó. Anita no dijo nada. Ella tampoco estaba contenta.


Yinu yakukuterire Simbegwire. Ngeshi mbadi ghanamana yirughana yendi yopadighumbo, ngambi kunashivana, Anita ne kumupumura. Karo pakudya murarero, mukamadi ‘yu ngadyanga yidya yoyingi kuthiyerapo Simbegwire tuñukumuna totumbirumbiru. Kehe ghuthiku Simbegwire ngadiranga kate kukotha, ghundhondhera ngugho wanyina.

Las cosas se pusieron peores para Simbegwire. Si no terminaba sus tareas de la casa, o si se quejaba, Anita la golpeaba. Y a la hora de la cena, la mujer se comía la mayor parte de la comida, dejando sólo las sobras para Simbegwire. Cada noche, Simbegwire lloraba hasta quedarse dormida, abrazando la manta de su madre.


Mathikuthiku ghamweya, Simbegwire ghararere nombadi ghapindukire wangu. “Owe mukamadighana shaghuva!” Ghakugherire Anita. Ghakokire Simbegwire paghudidi. Ngugho oyu shaghuwa ghakakatere kudimboha, noghadjadjukire muyipindhi yiwadi.

Una mañana, Simbegwire se atrasó en levantarse. “¡Qué niña más floja!” Anita le gritó. Ella la tiró fuera de la cama. La manta tan preciada de Simbegwire que había quedado enganchada en un clavo, se rasgó en dos.


Simbegwire ghatokotire. Ghatokorire kushwagha nokutjiramo mudighumbo. Ghashimbire yipindhi yonguwo wanyina, kurongera yidya yimweya noghatjwayukire mudighumbo. Ghakuthire ndhira edhi ghayendire wihe.

Simbegwire estaba muy enfadada. Ella decidió irse de su casa. Tomó los pedazos de la manta de su madre, empacó un poco de comida y se fue de casa. Siguió el mismo camino que su padre había tomado.


Apa rwakarire runguro, ghadhinine kuthitondo thothire pepi norware noghatendire ghudidi pamite dhothitondo. Apa ghararire, ghembire: “Nawe, nawe, nawe, wanithigha. Wanithigha nombadi karo wakahuka. Tate ne mbadi ghanihaka karo. Nawe, diyuwa munye wakahuka? Wanithigha.”

Cuando atardeció, Simbegwire se trepó a un árbol muy alto que estaba cerca de un riachuelo e hizo una cama en sus ramas. Mientras se quedaba dormida, ella cantaba: “Maamá, maamá, maamá, me abandonaste. Me abandonaste y nunca regresaste. Mi padre ya no me ama. Madre, ¿cuándo regresarás? Me abandonaste.”


Mathikuthiku diyuwa dyokurandako, Simbegwire ghembire karo dimbo diya. Apa heyire hakamadi kurware nohayoye yitere yawo hayuvire dimbo dyothidiro dinakushwagherera kuthitondo thothire. Haghayarire eshi ngwa mupepo ghunakunyunganyunga mahako, noharundurukire noyirughana yawo. Ene yofotji ghopapawo ghategherere thiwana kudimbo ‘di.

A la mañana siguiente, Simbegwire cantó una vez más. Cuando unas mujeres vinieron a lavar sus ropas en el riachuelo, escucharon la triste canción que venía de lo alto del árbol. Pensaron que sólo era el viento moviendo las hojas, y siguieron con su trabajo. Pero una de las mujeres le puso más atención a la canción.


Mukamadi ‘yu ghakapukire kuwiru dhothitondo. Apa ghamonine mukamadighana ‘yu noyipindhi yongugho wendi, gha dirire, “Simbegwire mwana mukurwange!” Hakamadi hamweya hashayekire kuyogha nohaghamwenine Simbegwire kushuruka kuthitondo ‘thi. Nyinaghana ghandhondherire mukamadighana ‘yu noghayerekire kumuhengaghura.

Esta mujer miró hacia arriba del árbol. Cuando vio a la niña con su manta en pedazos, gritó, “¡Simbegwire, la hija de mi hermano!” Las otras mujeres dejaron de lavar y ayudaron a Simbegwire a bajar del árbol. Su tía la abrazó y trató de consolarla.


Nyinaghana Simbegwire ghamushimbire kudighumbo dyendi. Ghakapire Simbegwire yidya yoyiyenyu, noghamuvungerire mughudidi nongugho wanyina. Ghuthiku ‘gho Simbegwire ghadirire apa ghararire. Ene, maruhodhi ghoyishamberera. Ghadimukire eshi nyinaghana ñanyi ghakumupakere thinga nokumukunga.

La tía de Simbegwire la llevó a su casa. Le dio de comer, y la acomodó en la cama con la manta de su madre. Esa noche, Simbegwire lloraba mientras se quedaba dormida. Pero eran lágrimas de alegría. Sabía que su tía cuidaría de ella.


Apa ghakathighukire wiha Simbegwire kudighumbo, kunawana ndhugho dhendi mukunguru. “Nye yahokoka, Anita?” Ghepurire nomutjima ghokundundumena. Mukamadi ghatjwathanithire eshi Simbegwire ne ghatjwayuka. “Nashanine eshi ghanikutekere,” dyoghaghambire. “Ene pamwengwa nakarire ghukenya thikuma.” Wiha Simbegwire ghashwaghire mudighumbo nokupirukera mutara ghorware. Ghayendire kumukunda waminendi ghomukamadi mukepura ngeshi hamumonako Simbegwire.

Cuando el padre de Simbegwire regresó a casa, encontró su habitación vacía. “¿Qué ocurrió, Anita?” él preguntó con gran tristeza. La mujer le dijo que Simbegwire había huido de casa. “Quería que me respetara,” ella dijo. “Pero quizás fui muy estricta.” El padre de Simbegwire salió de la casa y caminó con dirección hacia el riachuelo. Siguió caminando hasta la villa de su hermana para preguntarle por Simbegwire.


Simbegwire ghakarire muyipepaghura apa ghakambekedhire wihe kokakoyenda. Ghomapire eshi pamwengwa ghanamupatera, noghatjirere mwimi dhondhugho ghunda. Ene wihe ghamuyendere nokumutongwera, “Simbegwire, ngaghuwana nyoko ghomuwa noghunongo. Oyu ghakuhaka nokukutjwathana. Ghunanishambereritha nonakuhaka.” Hakuyuvire eshi Simbegwire ñanyi ghakarange koyu nyinaghana kare popa ghakuhimena.

Simbegwire estaba jugando con sus primos cuando vio a su padre de lejos. Ella tenía miedo de que estuviera enfadado, así que corrió a esconderse. Pero su padre la siguió y le dijo, “Simbegwire, has encontrado a la madre perfecta para ti. Una madre que te ama y te entiende. Estoy orgulloso de ti y te amo.” Los dos estaban de acuerdo en que Simbegwire podía quedarse con su tía el tiempo que quisiera.


Wihe ngakamudhinguranga kehediyuwa. Diyuwa dimweya, gheyire naAnita. Anita ghaghonyononine dyoko dyendi kwaSimbegwire. “Dishesha shemwa mwanuke, nakwirire,” dyoghadirire. “Kukona ghunipe ruvedhe nakuyereke karo ndi?” Simbegwire ghakengire wihe oyu ghakarire norupara royikudhekera. Simbegwire gheyire kughutho kamanana nokundhondhera Anita.

Su padre la visitaba todos los días. Con el paso del tiempo, él llevó a Anita. Ella tomó la mando de Simbegwire. “Lo siento mucho pequeñita, me equivoqué,” le dijo. “¿Me darías otra oportunidad?” Simbegwire volteó a mirar a su padre, quien lucía preocupado. Entonces, ella se acercó a Anita lentamente y la abrazó.


Thivike thokurandako, Anita ghanoyire haSimbegwire, noyiro yendi nanyinaghana kudighumbo dyawo. Mawee, mukandi! Anita ghaterekire yidya yoyihe eyi ghahaka Simbegwire, nokeheyuno ghadire kate kukuta. Munyima hanuke hapepire oku hakuru ‘wo ne pakukuvureka. Simbegwire ghashambererire noghatjimapire. Ghatokorire eshi tambatamba ghakahuke kudighumbo ghakunatunge nawihe nanyina ghothitumbwena.

A la semana siguiente, Anita invitó a Simbegwire, a sus primos y a su tía, a cenar en su casa. ¡Qué gran festín! Anita cocinó todas las comidas favoritas de Simbegwire, y todos comieron hasta quedar satisfechos. Luego, los niños jugaron y los adultos charlaron. Simbegwire se sentía feliz y valiente. Ella había decidido que pronto, muy pronto, regresaría a casa para vivir con su padre y su madrastra.


Texto: Rukia Nantale
Ilustraciones: Benjamin Mitchley
Translated by: Ruthgela Shawanga, Servasius M. Ndjunga
Lengua: mbukushu
Nivel: Nivel 5
Fuente: Simbegwire del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Leer más cuentos nivel 5:
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF