Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Hakunoka na nkanka wamubanda De vacaciones con la abuela

Texto Violet Otieno

Ilustraciones Catherine Groenewald

Translated by Oscar Zangata

Lengua lunda

Nivel Nivel 4

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Odongo na Apiyo adin’ga nakushakama mumbaka na Tata yawu. Adin’ga nakuken’ga impinji yakunoka. Bayi mulon’ga wakwenzela cha shikola hohuku ilan’ga aken’gelen’ga Kuya nakumona nkaka yawu wamubanda. Wadin’ga nakushakama mwilun’ga datufuta twanshi kwakwihi na kalon’ga.

Odongo y Apiyo vivían en la ciudad con su padre. Esperaban con ansias sus vacaciones. No sólo porque cerraban la escuela, sino porque iban a visitar a su abuela. Ella vivía en una aldea de pescadores cerca de un gran lago.


Odongo na Apiyo adin’ga namuzan’galu mulon’ga yadin’ga impinji yakuya nakutala nkaka yawu wamubanda chen’gi. Adiwayishili wufuku wena wuna kulonda ayi nakutala nkaka yawu wamubanda kumukala. Hiyatwesheliku kukama kuhosha insan’gu ya Kuya nakunoma hohu wufuku wezhima.

Odongo y Apiyo estaban emocionados con la idea de visitar de nuevo a su abuela. La noche antes del viaje, empacaron sus cosas y dejaron todo listo para irse a la aldea. No pudieron dormir y se quedaron toda la noche hablando sobre sus vacaciones.


Chiyashikili intetemena anyamukili mumotoka ya Tata yawu nakuya kumukala. Endesheli kuhita muzhimpidi, tunyama na matempa amaneni. Achindilen’ga nyotoka na kwimba tumina.

Temprano a la mañana siguiente, salieron de viaje a la aldea en el auto de su padre. Pasaron por las montañas y vieron animales salvajes y plantaciones de té. Contaron autos y cantaron canciones.


Chiyahitili impinji anyana azeyeli nakukama.

Al poco tiempo, se cansaron y se quedaron dormidos.


Tata yawu wayihindwishili a Odongo na Apiyo chashikiliwu mumukala. Aweni Nyar-Kanyada nkaka yawu nakunoma hachisalu mwishina da mutondu. Nyar-Kanyada mumuchidi wa Luo kwalumbuluka, ‘mwana wamubanda wa wantu zha Kanyada’ wadin’ga wan’govu mukamama wamuwahi nawa.

El padre despertó a Odongo y Apiyo cuando llegaron a la aldea. Se encontraron a su abuela, Nyar-Kanyada, descansando con una manta debajo de un árbol. Nyar-Kanyada significa “hija de la gente de Kanyada” en el idioma Luo. La abuela era una mujer fuerte y hermosa.


Nyar-Kanyada wayishikizhili mwitala kaha nawa wembili na kuhanga kamina kalumwen’gu. Ezhikulu zhindi atiyili chachiwahi kumwinka ma wana afumini nawu kumbaka. “Chatachi, enzununaki wana wami,” nindi Odongo. Inehi wana chata kwenzununa wikali wami!” nindi Apiyo.

Nyar-Kanyada les dio la bienvenida a su casa, bailando y cantando de alegría. Sus nietos estaban ansiosos por entregarle los regalos que le trajeron de la ciudad. “Abre mi regalo primero,” dijo Odongo. “¡No, mi regalo primero!” dijo Apiyo.


Henohu Kanda enzununi ma wana indi, Nyar-Kanyada wayikiswilili ezhima wawu muchisemwa.

Después de abrir los regalos, Nyar-Kanyada le dio la bendición tradicional a sus nietos.


Nawa Odongo na Apiyo ayili hanzhi. Adin’ga nakuhan’ga Tuzhil natunzwanzwa.

Después, Odongo y Apiyo salieron a jugar. Persiguieron mariposas y aves.


Adin’ga nakukandama nyitondu nakuhemesha menzhi amuklon’ga

Escalaron árboles y chapotearon en el lago.


Chikweyilili afuntili kwitala nakunda kuda kwa melela. Henohu Kanda amanishi kuda, atachikili kukama!

Cuando oscureció, volvieron a la casa a cenar. ¡Se estaban quedando dormidos antes de terminar de comer!


Ifuku dasinsilihu, Tata yawu wafuntili chen’gi ku mbaka nakuyishiya na Nyar-Kanyada.

Al día siguiente, el padre de los niños se fue de vuelta a la ciudad y los dejó con Nyar-Kanyada.


Odongo na Apiyo adin’ga nakukwasha nkaka yawu nyidimu yahetala. Adin’ga na kukotola inchawa na kutaha menzhi. Adin’ga nakusenda matete kufuma kudi tusumbi nakuwayisha mafu I mwitempa.

Odongo y Apiyo ayudaron a su abuela con las tareas del hogar. Fueron a buscar agua y leña. Recolectaron los huevos de las gallinas y recolectaron verduras de la huerta.


Nyar-Kanyada watan’gishili ezhikulu zhindi mwakuhondela nshima yayovu nakuda na mbizhi. Wayilezhe mwakutelekela losu lwa kokonati nanshi yakocha.

Nyar-Kanyada le enseñó a sus nietos a hacer ugali para comer con estofado. Les enseñó a hacer arroz con coco para comerlo con pescado asado.


Ifuku dimu, Odongo watweli in’gombi zha nkaka yindi wamubanda nakuda matahu. En’ngilili mwiha dambala. Mudimi wahilili na Odongo. Wazhinini kusenda ona in’gombi mulon’ga waku da imbuti zhindi. Kufuma ifuku denadina, iwu Kansi weyala Wazhinini hakamba ken’gila mukukala chen’giku.

Una mañana, Odongo llevó a las vacas de su abuela a pastar. Pero las vacas entraron en la granja de un vecino. El vecino se enojó con Odongo. Lo amenazó con quedarse con las vacas por haberse comido sus cultivos. Después de ese día, Odongo se aseguró que las vacas no se volvieran a meter en problemas.


Ifuku dikwawu anyana adin’ga nakuya ku chisankanu na Nyar-Kanyada. Wadin’ga nakachitamba hadin’ga nakuladishilayi tu suga na sopu. Apiyo waken’geli kulezha akastoma nyitengu yayuma. Odongo wadin’ga na kulon’ga yuma yalandilen’gawu akastoma.

Otro día, los niños fueron al mercado con Nyar-Kanyada. Ella tenía un puesto para vender vegetales, azúcar y jabón. A Apiyo le gustaba decirle a los clientes cuánto costaban los productos. Odongo empacaba los productos para los clientes.


Kunsa yefuku aken’gelen’ga kunwa Chai tiyi hamu. Amukwashilen’gaku nkaka yawu kuchinda madi anawaniyu.

Al final del día, tomaban té juntos. Le ayudaban a su abuela a contar cuánto dinero había ganado.


Ilan’ga chakadi kuleha, kunoka kwakumini kaha nawa anyana yadin’ga himpinji yakufunta chen’gi kumbaka. Nyar-Kanyada wenkeli Odongo itepa na Apiyo sweta. Walon’geli yakuda yakudila munzhila.

Pero las vacaciones se terminaron muy rápido y los niños tuvieron que regresar a la ciudad. Nyar-Kanyada le regaló una gorra a Odongo y un chaleco a Apiyo. Luego les empacó comida para su viaje de vuelta a casa.


Tata yawu chenziliyu nakuyisenda, heyaken’geli kuyaku. Anyana akalakeli nawa Nyar-Kanyada ayi nawa kumbaka. Waseheli mwe nindi, “nakuli nankashi Kuya kumbaka. Nikuyihembelan’ga mukenzi kunu kumukala chen’gi.”

Cuando su padre vino a recogerlos, no querían irse. Los niños le suplicaron a Nyar-Kanyada que se fuera con ellos a la ciudad. Ella sonrió y les dijo: “Estoy muy vieja para la ciudad. Estaré esperándolos cuando vuelvan a mi aldea otra vez.”


Odongo na Apiyo amukumbatili nakumushika nawu washalan’gahu.

Odongo y Apiyo le dieron un abrazo muy apretado y le dijeron adiós.


Chiyafuntiliwu Odongo na Apiyo kushikola, ayilezhelimu akwawu chihandilu cha kumukala. Anyana amu amweni neyi chihandilu cha mumbaka chachiwahi. Amakwawu nawu kumukala kwakuwahi. Ilan’ga ezhima wawu etezheli nawa Odongo na Apiyo akweti nkaka yawu wamubanda wamuwahi!

Cuando Odongo y Apiyo volvieron a la escuela, le hablaron a sus amigos acerca de la vida en la aldea. Algunos niños opinaron que la vida en la ciudad era buena. Otros opinaron que la aldea era mejor. ¡Pero lo más importante es que todos opinaron que Odongo y Apiyo tenían una abuela maravillosa!


Texto: Violet Otieno
Ilustraciones: Catherine Groenewald
Translated by: Oscar Zangata
Lengua: lunda
Nivel: Nivel 4
Fuente: Holidays with grandmother del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF