Makumbi akunyima vathu kavejivile chuma numba chimweko. Kavejivile mwakutumbila vimbuto, chipwe mwakutungila mahina, chipwe mwakusongela vitwa vyavikungoko. Kalunga walijina lya Nyame mwilu apwile nachinyingi chakaye. Achilamine kanawa mundeho yaunonga.
Hace mucho, mucho tiempo la gente no sabía nada. No sabían cómo cultivar, o cómo tejer tela, o cómo hacer herramientas de hierro. El dios Nyame arriba en el cielo tenía toda la sabiduría del mundo. La mantenía guardada en una vasija de barro.
Likumbi limwe, Nyame ashinganyekele kuhana ize ndeho yachinyingi kuli Anansi. Lwola lwosena Anansi atalile muze mundeho yaunonga, alinangwilemo vimwe vyavihya. Echi chamusuulwishile chikuma kumuchima!
Un día, Nyame decidió darle la vasija de sabiduría a Anansi. Cada vez que Anansi se asomaba y miraba dentro de la vasija de barro, aprendía algo nuevo. ¡Qué impresionante!
Anansi wakuzuzuka ashinganyekele, “Nangulamina ize ndeho helu lyamutondo wausuku. Kaha yose nayipwa yami ukhawami! Ahosele lungoji lwalusuku, nakulujingulwisa haze handeho yaunonga, nakuyikashilila kujimo lyenyi. Aputukile kunyina kuze kumutondo. Oloze chapwile chachikalu kunyina kumutondo shimbu ize ndeho ili nakumuveta hamambuli lwola lwosena.
El codicioso Anansi pensó, “voy a guardar la vasija en la copa de un árbol muy alto. ¡Y será sólo mía!” Hiló un hilo largo, envolvió con él la vasija de barro, y lo ató a su cintura. Empezó a trepar el árbol. Pero se le hacía muy difícil trepar el árbol con la vasija constantemente pegándole en las rodillas.
Lwola lwosena mwana Anansi walunga emanyine mwishi yamutondo nakutala. Ambile ngwenyi, “Khumana kachechi kukuhashiwilako nge mukashilila ize ndeho kunyima yove?” Anansi esekele kukashilila ize ndeho yakuzala nachinyingi kunyima yenyi, kaha chachili vene chapwile chachashi chikuma.
Mientras tanto, el hijo pequeño de Anansi lo miraba desde abajo y le dijo, “¿No sería más fácil trepar si te ataras la vasija a tu espalda?” Anansi ató la vasija llena de sabiduría a su espalda y, efectivamente, fue mucho más fácil.
Mulwola lwalundende tuthu ahetele helu lyamutondo. Oloze emanyine nakushinganyeka, “Ami yami ngwatelanga kupwa nachinyingi chosena, oloze aha mwanami nazangama kunguhambakana ami!” Anansi apihililile chikuma kaha ambilile ize ndeho yaunonga hamavu kufuma kuze kumutondo.
En un instante logró llegar a la copa del árbol. Pero entonces se detuvo a pensar: “Se supone que yo soy quien tiene toda la sabiduría, ¡pero mi hijo fue más listo que yo!” Anansi se enojó tanto que lanzó la vasija desde lo alto del árbol.
Yapazukile muvihanda haze hamavu. Chinyingi jino chambwambumukile nakuya kuli khala muthu. Hakhiko jino vathu valilongesele kulima, kutunga mahina, kutunga vitwa vyavikungo, navyosena vathu vejiva kulinga.
Quedó hecha pedazos en el suelo. La sabiduría quedó libre y disponible para todos. Y así fue cómo la gente supo cultivar, tejer, hacer herramientas de hierro, y muchas otras cosas más.