Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Nako ya pumulo ni bo kuku ba basali De vacaciones con la abuela

Texto Violet Otieno

Ilustraciones Catherine Groenewald

Translated by Limbali Muyendekwa

Lengua lozi (Zambia)

Nivel Nivel 4

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Odongo ni Apiyo nebapila hamoho ni bo ndataabona kwa tolopo. Nebalata hahulu nako ya pumulo. Neisi feela kuli likolo nelikwala, kono kabakala kuli nebayo potelanga bo kukwaabona. Bo kukwaabona nebapila mwamunzi wo kwatuko a lisa lelituna mone kuyambiwanga litapi.

Odongo y Apiyo vivían en la ciudad con su padre. Esperaban con ansias sus vacaciones. No sólo porque cerraban la escuela, sino porque iban a visitar a su abuela. Ella vivía en una aldea de pescadores cerca de un gran lago.


Odongo ni Apiyo nebatabile kakuli neseili nako ya kuya kuyo potela bo kukwaabona babasali hape. Busihu bwa kuzuha lizazi la kufunduka musipili tuna wo, baitukiseza ni kulonga libyana zabona mwa mikotana. Bapalelwa kulobala mi baambola busihu kaufela kaza musipili wabona wa kuya kwa pumulo.

Odongo y Apiyo estaban emocionados con la idea de visitar de nuevo a su abuela. La noche antes del viaje, empacaron sus cosas y dejaron todo listo para irse a la aldea. No pudieron dormir y se quedaron toda la noche hablando sobre sus vacaciones.


Lizazi lelitatama, ili nako ya kakusasani, bakala musipili wabona ni moota yabo ndataabona. Bafita mwa malundu, mwahalaa lifolofolo ni mwa masimu amatuna mokucezwi licalo za tii. Nebasweli kubala limota ni kuopela lipina.

Temprano a la mañana siguiente, salieron de viaje a la aldea en el auto de su padre. Pasaron por las montañas y vieron animales salvajes y plantaciones de té. Contaron autos y cantaron canciones.


Hasekufitile nakonyana, banana ba, bakatala mi balobala.

Al poco tiempo, se cansaron y se quedaron dormidos.


Bo ndatae Odongo ni Apiyo babazusa hase bafitile mwahae yabo kukwaabona. Nebafumani bo kukwaabona, bo Nyar-Kanyada inge baipumulisa fa museme mwatasaa kota. Libizo le la Nyar-Kanyada mwa mushobo wa si Luo litalusa kuli, “mwana wa musali wa batu bakwa Kanyada”. Neeli yanatihile mi yo munde.

El padre despertó a Odongo y Apiyo cuando llegaron a la aldea. Se encontraron a su abuela, Nyar-Kanyada, descansando con una manta debajo de un árbol. Nyar-Kanyada significa “hija de la gente de Kanyada” en el idioma Luo. La abuela era una mujer fuerte y hermosa.


Nyar-Kanyada abaamuhela hande baenyi bahae ni kubina inge apotoloha-potoloha mwa ndu ni kuopela tupina katabo. Baikulu bahae Nyar-Kanyada nebatabile hahulu mi bamutambeka limpo zahae zene bamulwalezi zenezwelela kwa tolopo. “Kakukala hamukwaulule mpo yezwa kuna,” abulela Odongo. “Baatili, hamukalele yaka pili,” abulela Apiyo.

Nyar-Kanyada les dio la bienvenida a su casa, bailando y cantando de alegría. Sus nietos estaban ansiosos por entregarle los regalos que le trajeron de la ciudad. “Abre mi regalo primero,” dijo Odongo. “¡No, mi regalo primero!” dijo Apiyo.


Hase bafelize kukwaulula limpo zabona, bo kukwaabona ba bafuyola ka siizo.

Después de abrir los regalos, Nyar-Kanyada le dio la bendición tradicional a sus nietos.


Habafelize zeo, Odongo ni Apiyo bazwela fande nikukala kumatisa lipulumuki ni linyunywani.

Después, Odongo y Apiyo salieron a jugar. Persiguieron mariposas y aves.


Bapahama kwa likota ni kutapwita mwa mezi a mwa liisa.

Escalaron árboles y chapotearon en el lago.


Hase lilikezi lizazi, bakutela kwa hae kuli bayoca mulalelo. Basikafeza kale kuca bakala kuozela!

Cuando oscureció, volvieron a la casa a cenar. ¡Se estaban quedando dormidos antes de terminar de comer!


Lizazi lelitatama, bo ndataabona bafunduka kukutela kwa tolopo kusiya banana kubo kukwaabona, bo Nyar-Kanyada.

Al día siguiente, el padre de los niños se fue de vuelta a la ciudad y los dejó con Nyar-Kanyada.


Odongo ni Apiyo batusa bo kukwaabona kwa misebezi ya mwa lapa. Ba bakela mezi ni kulwalela likota. Neba nopanga mai ali kuhu ni kuyanganga miloho mwa simu.

Odongo y Apiyo ayudaron a su abuela con las tareas del hogar. Fueron a buscar agua y leña. Recolectaron los huevos de las gallinas y recolectaron verduras de la huerta.


Nyar-Kanyada aluta baikulyae kusoka buhobe bwakucisa ni mulo. Nimwakutatehela laisi ya kucisa ni litapi zakubesa.

Nyar-Kanyada le enseñó a sus nietos a hacer ugali para comer con estofado. Les enseñó a hacer arroz con coco para comerlo con pescado asado.


Lizazi leliñwi, Odongo haisa likomo zabo kukwaahae kwa kufula. Zakena mwa simu yene bapaani ni yabo kukwaahae. Mulimi yoo anyemela Odongo. Hamusabisa kuli nakakwalela likomu zabo kukwaahae mwa mulaka wahae kabakala kuli licile licalo zahae. Kuzwa lizazi leo, Odongo akala kumamelanga likomu hanayanga kwakulisa.

Una mañana, Odongo llevó a las vacas de su abuela a pastar. Pero las vacas entraron en la granja de un vecino. El vecino se enojó con Odongo. Lo amenazó con quedarse con las vacas por haberse comido sus cultivos. Después de ese día, Odongo se aseguró que las vacas no se volvieran a meter en problemas.


Lizazi leliñwi hape, banana baya kwa musika hamoho ni bo Nyar-Kanyada. Nebanani sintolo-nyana monebalekisezanga miloho, swikili ni mulola. Apiyo natabelanga hahulu kubulelelanga batu liteko zalika za mwa sintolo. Odongo yena nalongelanga lika batu benabaleka.

Otro día, los niños fueron al mercado con Nyar-Kanyada. Ella tenía un puesto para vender vegetales, azúcar y jabón. A Apiyo le gustaba decirle a los clientes cuánto costaban los productos. Odongo empacaba los productos para los clientes.


Hase bakotokile, manzibwana, nebanwanga tii hamoho. Hape nebatusanga bo kukwaabona kubala masheleñi afumanwi mwalizazi leo.

Al final del día, tomaban té juntos. Le ayudaban a su abuela a contar cuánto dinero había ganado.


Kono kanakonyana, mazazi a pumulo afeela mi banana nebanani kukutela kwa tolopo. Bo Nyar-Kanyada bafa Odongo mpo ya kuwani mi Apiyo yena bamufa sweta. Babalongela lico za kucela mwa musipili.

Pero las vacaciones se terminaron muy rápido y los niños tuvieron que regresar a la ciudad. Nyar-Kanyada le regaló una gorra a Odongo y un chaleco a Apiyo. Luego les empacó comida para su viaje de vuelta a casa.


Bo ndataabona hane batobaanga, banana nebasalati kukutela kwa tolopo. Bakupa bo kukwaabona kuli baye ni bona kwa tolopo. Bamenya ni kubulela kuli, “Nihulile hahulu, hanikoni kupila mwa tolopo, nika milibelela kufitela mukatonipotela hape.”

Cuando su padre vino a recogerlos, no querían irse. Los niños le suplicaron a Nyar-Kanyada que se fuera con ellos a la ciudad. Ella sonrió y les dijo: “Estoy muy vieja para la ciudad. Estaré esperándolos cuando vuelvan a mi aldea otra vez.”


Odongo ni Apiyo bai kumbata nibo kukwaabona ni kubalaeza.

Odongo y Apiyo le dieron un abrazo muy apretado y le dijeron adiós.


Hane bafitile kwa sikolo, Odongo ni Apiyo bakandekela balikani babona za bupilo bwa kwa hae. Banana babañwi nebaikutwa kuli bupilo bwa mwa tolopo kibobunde kufita bwa kwa hae. Babañwi nebaikutwa kuli bupilo bwa mwa hae bwafita bwa mwa tolopo. Kono zenetabisa kaufela neeli kuli, mañi ni mañi kaufela nalumela kuli Odongo ni Apiyo nebanani bo kukwabona ba bamakaza.

Cuando Odongo y Apiyo volvieron a la escuela, le hablaron a sus amigos acerca de la vida en la aldea. Algunos niños opinaron que la vida en la ciudad era buena. Otros opinaron que la aldea era mejor. ¡Pero lo más importante es que todos opinaron que Odongo y Apiyo tenían una abuela maravillosa!


Texto: Violet Otieno
Ilustraciones: Catherine Groenewald
Translated by: Limbali Muyendekwa
Lengua: lozi (Zambia)
Nivel: Nivel 4
Fuente: Holidays with grandmother del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF