Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

ǃOaq zauhn La venganza del Pájaro Miel

Texto Zulu folktale

Ilustraciones Wiehan de Jager

Translated by Cwi Debe

Lengua juǀʼhoan

Nivel Nivel 4

Contar el cuento completo

Velocidad del audio

Reproducir automáticamente


Nǂoahn o Ngede, ǃoqoa, ha zauhn kota ǃ’hoan nǀuia ha ǃka ǂxan ǃ’aua ha ǀ’ae ko Gingile. ǁ’Ae nǀui ka Gingile gǀai ǀ’an ǃaqe ha tsa’a ǃoqoa ko Ngede. Gingile ǁ’a ha tzinǃang dci’i ko ka ha ǂ’ang zoo. Ha ǂani te ǂaeǂae, nǃun te se nǁhoo khoe ko ǂ’auce te ka ha ho tzama ko ǃaihn ǁ’hausa gea ha ǁ’hannǃang. “Tcotcotco,” tzamama khoe nǁae, ka ha nǃohm ǁxam gǀa’anǃang tcima ko ǃaihn ǃ’o, ǁu, “tcotcotco,” ha ǃ’au, nǃomtsau ǁ’ae ha se he ko Gingile re nǃhae ǁxam ua ha ko gǃa’a nǀang.

Esta es la historia de Ngede, el Pájaro Miel, y un jovencito avaro llamado Gingile. Un día, mientras Gingile estaba cazando, escuchó el canto de Ngede. A Gingile comenzó a hacérsele agua la boca al pensar en la miel. Se detuvo para escuchar con atención hasta encontrar al pájaro miel que estaba en las ramas del árbol justo encima de su cabeza. “Chitik-chitik-chitik,” cantó el pequeño pájaro mientras volaba de un árbol al árbol. “Chitik-chitik-chitik,” cantaba el Pájaro Miel, haciendo pausas de vez en cuando para asegurarse de que Gingile lo siguiera.


ǁAma ǁ’ae gǃohm kota, ǁ’ae gǃa’insi sa ǁkae ǀxoa ǃahinnǃa’an ǃka. Ngede nǃoh ka tzama gǀae ǁua ǃahin ǁ’hau. Ka nǃo’oan ha nǀai Gingile, ku koe nǁae, “Ka ke! Nǃo’o we! Hatce re ko nǂai gǂka a?” Gingile ǀoa ho zoo com xabe koa tsi ǂaeh ke, te tia ha sin ǂum Ngede.

Después de media hora, llegaron a una higuera gigante. Ngede brincaba locamente entre las ramas. Luego, se posó en una rama e inclinó su cabeza hacia Gingile diciéndole, “¡Aquí está! ¡Ven ahora! ¿Por qué tardas tanto?” Gingile no podía ver ninguna abeja desde abajo del árbol, pero decidió confiar en Ngede.


Gingile gǁxua ha ǃuǃuh ko ǃaihn din ǁkaeǁkae ǃaihn ǁ’haumh gesin te khau da’a ma tzema. Te ka hi too nǃom, ha du ǃaihn ma nǀuia gǂa’in ko ǀ’ua da’a te ǁ’a ǃaihan ku kaice kxae gǃoh ko ǁ’aea ka nǃom. ǃAhin ke ha nǃai gǃama ha tzausi te ǂxuru ǃaihn. Te ha coa te ǂxuru, ǃahin ǁ’hauma gǃoma toa ǂ’au ha ǀ’ua ha tzi te nǃai gǃam.

Así que Gingile puso su lanza de caza en el suelo, juntó unas cuantas ramas secas e hizo una pequeña fogata. Cuando el fuego estaba alto, puso un palo largo y seco en medio del fuego. Esta madera era conocida por producir mucho humo. Luego, comenzó a trepar el árbol sujetando la parte no quemada del palo con sus dientes.


Kua, ha tsa’a zo com. Sa gǃa’ama ka gǃai ǁama ǃahin nǃomi. Ka Gingile ku gǀaea ǁ’a doma ha ǀ’ua ka ko da’aǃomi he ha ko nǂogoe ǂani ka ǀho. Ka zo gǃai hi taun. Hi nǃom u khama hi ǀoa kare gǃoh xabe ǀoa khoe kxaice hi koh ǀ’an Gingile ko ǃ’ang mhsa khui!

Dentro de poco tiempo escuchó el fuerte zumbido de unas abejas. Estaban entrando y saliendo de un agujero en el tronco del árbol – su colmena. Cuando Gingile llegó hasta la colmena, puso la parte quemada de la rama en el agujero. Las abejas salieron rápidamente del agujero muy enfadadas, picaron a Gingile y se alejaron volando del humo que tanto odiaban.


Ka zo gǃai Gingile ǀ’u ha gǃau ko hi doma. Ha gu gǃxa hi tjuǀ’o nǃa’an jan, ǂom tcaq, kota nǀai hi da’abisi. Ha to te ǁaea hi ko tca jan ko ha nǁu’uru, te coacoa te khauru.

Cuando las abejas ya no estaban, Gingile metió sus manos en la colmena y tomó el panal lleno de miel y larvas gordas. Luego, lo puso en su bolso y comenzó a bajar del árbol.


Ngede ǀ’an gǀa’a ko tci nǀui waqn Gingile du. Ha koh ǃhai te ko ui re ca ge he ha ǀ’an ko khoe tjuǀ’o nǀuia o nǀai he nǁa tca ha te ui ha ǃoqoa. Ngede ku ǁua ǃaihn ka ǁua ǃaihn, te to’oma tsia kxaǀho. Toansi re ha noun huia ha ko ka ha khauru tsi-ǂaeha ǃaihn din. Ngede Nǀanga nǃomǃ’o te ǃhai ǃ’hoanma ko ha ǀxaokxama.

Ansiosamente Ngede observaba todo lo que Gingile hacía. Estaba esperando que dejara un pedazo grande del panal como muestra de agradecimiento. Ngede volaba de rama en rama, cada vez más cerca del suelo. Finalmente, Gingile bajó de la higuera y Ngede se posó en una roca cerca del joven a esperar su recompensa.


Xabe, Gingile ǃhun da’a, te gua ǃuǃuh te coa te nǂhao ua tju, nǂuin nǂuin tzama. Ngede taun te ǃ’au. “Vik-tor Vik-tor!” Gingile nǃun, se tzamama te tshi tca nǃa’an. “Are kare zo, a re kare, mi ǂara? Ha! Xabe mi du ǁkoa waqnsi, te koh ǃ’ang mi ǀ’ae. Hatce khoe re mi ǂ’aun ǀ’an a ko zo jan he?” Te ha nǂhao kuauru. Ngede nǃobe taun! Ju ǀoa ko du ju nǀui! Xabe ha ho ce ha zauhn.

Pero Gingile apagó la fogata, tomó su lanza y empezó a caminar hacia su casa, ignorando completamente al Pájaro Miel. Ngede gritaba muy furiosamente, “¡Piii-trrr! ¡Piii-trrr!” Gingile se detuvo, miró al Pájaro Miel y comenzó a reírse fuerte. “¡Amiguito! ¿Quieres miel, ah? ¡Ja! Yo hice todo el trabajo para conseguirla y, además, quedé todo picado. ¿Por qué debería compartir esta dulce y rica miel contigo?” y se alejó. ¡Ngede estaba furioso! ¡Esta no era forma de agradecerle! Pero, se vengaría.


ǀAm nǀui ǁ’aka din nǃanga ka beke mh gesin ǂaun Gingile cete tsa’a ǃ’aua ǁama Ngede khoea. Ha ǂ’ang zo nǀang to’a, te ǁxam tzama cete, ǁ’aea Gingile nǂhaoa nǃae nǃang. Ngede nǃohm tsau te nǃuana ǀaqri din. “Ahh” ha khoe ǂ’ang Gingile. “Khuinke ǂ’aun ka ǃaihan ke zo gea.” Ha nǃo’o te du da’ama tzema te coa te ǂxuru ǃaihn, ko tca nǃo’o te du gǃoh ko ǃaihn, te nǃai gǃam ǃaihnma gǃoh te ǂxuru. Ngede ǁu te se ha.

Un día, después de varias semanas, Gingile escuchó el canto de Ngede nuevamente. Él recordó lo deliciosa que era esa miel y con entusiasmo siguió el canto del Pájaro Miel. Después de un largo viaje por el borde del bosque, Ngede se detuvo a descansar bajo una acacia de copa plana. “Ah,” pensó Gingile. “El panal de abejas debe estar en este árbol.” Entonces, rápidamente hizo su fogata y comenzó a trepar el árbol con la rama quemada entre sus dientes. Ngede se sentó y miró todo atentamente.


Gingile ǂxuru te, are ha ǂangsi ko tca ka khoea ha ǀoa tsa’a hi nǁae kxui. “ǁOeh dom re ǁoeh gea ka domma nǃanga ǂaeh ke.” Ha ta ǂ’ang ǀ’an ha ǀ’ae. Ka ha ce ǂxuru ǃ’an ǁ’akaa ǃ’an ho ǃ’hom ǀho ǃ’hom nǃobe taun ha nǀa ka ǀoa ho nǂa ha tza, ha nǀa kxuia ǀ’a ha. Ha ǀaqmǀaqm ha gǀa’asi, ha ǃhan ha tzi te nǂai sea ha tzau gǂxaugǂaua sa to’a.

Mientras trepaba, Gingile se preguntaba por qué no escuchaba el zumbido de las abejas. “Quizás, el panal está bien escondido en el árbol,” él pensó. Al llegar a la siguiente rama, se encontró con un leopardo. El leopardo estaba muy enojado porque Gingile lo despertó de su siesta. Lo miró de manera amenazadora y abrió su boca para mostrarle sus dientes grandes y filosos.


ǁ’Aea ǃ’hom ǂ’aun gu Gingile, ha tcxoa tcxoara ǃaihn. Te nǂauh tama ǃaihn ǁhai nǀui te tsi ǂaeh nǂa’am ǃkau ha ǀ’ae ko kxa te ha ǂhoǂhore nǁuni. Ha di’i te nǃuiqn u. Ko kxani ma o ha. Gǃuh ko ciniha sin ǁae ǃ’hom te ha ǀoa xoana ha ǃxoe. Ngede, ha ǃoqoa, Ka kxae ha ǀxao kxama. Gingile nǃaroh ǂ’ang.

Antes de que el leopardo pudiera atacar a Gingile, él bajó muy rápidamente del árbol. Tan rápidamente que no vio una rama y cayó dándose un batacazo en el suelo. Aunque se torció el tobillo, cojeó lo más rápido que pudo para poder escapar. Afortunadamente, el leopardo aún tenía mucho sueño, así que no lo persiguió. Ngede, el Pájaro Miel, se vengó. Y Gingile aprendió una valiosa lección.


Te ǁama ǁ’akoa ka da’abi sa o Gingile hisi tsa’a ǁ’a nǂoahn ko tca Ngede dua si ba, si ka kxae ǀ’an ǁ’a tzama ko maqaintsao. Khoe nǀui woaqn siǃa dua zo okaa siǃa nǁuri ka nǁah ǀ’an ha ko hi koa nǃa’an.

Y así, cuando los hijos de Gingile escuchen la historia de Ngede, ellos lo respetarán. Cuando sea que les toque recolectar miel, se asegurarán de dejarles la parte más grande del panal de abejas a los Pájaros Miel.


Texto: Zulu folktale
Ilustraciones: Wiehan de Jager
Translated by: Cwi Debe
Lengua: juǀʼhoan
Nivel: Nivel 4
Fuente: The Honeyguide's revenge del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF