Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Oxuxwa nonhwa La Gallina y el Águila

Texto Ann Nduku

Ilustraciones Wiehan de Jager

Translated by Fritz David

Lengua kuanyama

Nivel Nivel 3

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Nale nale, Oxuxwa nonhwa ova li ookaume. Ova li ve na ombili needila. Kapa li nande odila ya li i shii okutuka.

Hace mucho tiempo, la Gallina y el Águila eran amigos. Vivían en paz con todas las otras aves. Ninguna de ellas podía volar.


Efimbo limwe, moshilongo omwe ya ondjala. Onhwa oya li ina okweenda oshinano shile i ka konge oikulya. Ohai aluka ya loloka neenghono. “Ope na ngaho okukala pe na omukalo umwe mupu wokweenda!” Onhwa osho ye lipopile.

Un día, la hambruna llegó y el Águila tuvo que caminar muy lejos en búsqueda de comida. Regresó muy cansada. “¡Tiene que haber una forma más fácil de viajar!” dijo el Águila.


Ongula eshi va penduka va kofolokwa nawa, Xuxwa okwa li e na ondungediladilo imwe ya dengambada. Okwa ongela omalwenya aeshe oo a li a duduka keedila dookaume kavo “Natu hondjeleni omalwenya aa kombada yomalwenya etu,” osho ya lombwele ookaume kayo ya ti: “Pamwe otashi ka pupaleka ngaho okweenda kwetu.”

Luego de un sueño reparador, la Gallina tuvo una idea brillante. Empezó a recoger las plumas que sus amigas aves soltaban. “Cosamos las plumas por encima de las nuestras”, dijo. “Quizás así sea más fácil viajar.”


Onhwa oyo aike ya li i na mo ongwiya momukunda, onghee oyo ya tameka okuhondja tete. Okwe li hondjela epando lomavava liwa kuhe na vali ndele tali tuka mombada mokule lidule oxuxwa. Oxuxwa oya indila ongwiya nayo i hondjife omavava ayo, ashike oya loloka diva. Oya pungula ongwiya moshikopa ndele tai i kepata i ka longekidile ouxuxwena vayo oikulya.

El Águila era la única que tenía una aguja en la aldea, así que ella empezó a coser primero. Se hizo un par de alas muy lindas y voló mucho más alto que la Gallina. La Gallina se consiguió la aguja para empezar a coser sus alas, pero se cansó antes de terminarlas. Dejó la aguja encima del armario y se fue a preparar algo de comida para sus hijos.


Eedila dikwao oda mona eshi onhwa tai tuka. Oda pula oxuxwa i di pe ongwiya, opo di lihondjele yo omavava. Diva diva ewangadjo oli yadi eedila tadi tuka nokutelaana.

Pero las otras aves habían visto al Águila irse volando lejos, así que le pidieron a la Gallina que les prestara la aguja para hacerse alas también. Y pronto, el cielo estaba cubierto de muchas aves volando.


Odila yaxuuninwa eshi ya ka alula ongwiya, oxuxwa inai hangwa mo meumbo. Ouxuxwena ova pewa ongwiya ndee tava tameke oku i danena. Eshi va loloka okudanauka, ove i kanifila medu ndee tava i.

Cuando la última ave fue a entregar la aguja prestada, la Gallina no estaba en casa. Así que los hijos de la Gallina tomaron la aguja para jugar con ella. Cuando se cansaron de jugar, dejaron la aguja en la tierra.


Lwanima komatango fiku olo, onhwa oya aluka. Oya pula i kwafelwe ongwiya i pameke nawa omalwenya ayo amwe oo a yululukila molweendo laye. Oxuxwa oya konga ongwiya moshikopa. Oya tala yo kepata. Oya talaatala yo vali mehalandjadja loluumbo alishe, ashike ongwiya ine i mona.

Más tarde, el Águila volvió. Pidió la aguja para coser algunas plumas que se le habían caído durante su viaje. La Gallina fue a buscarla en el armario y no estaba. Buscó en la cocina y en el patio, pero la aguja no aparecía. No estaba en ningún lugar.


“Pe nge ashike efiku limwe alike ndi konge natango,” Oxuxwa osho ya ilikana onhwa. “Ove u dule okuninga nawa omavava ove u shiive u tuke uye kokule u ka konge vali oikulya.” “Efiku limwe alike ohandi li ku pe”. Onhwa osho a ti: “Ngeenge ongwiya oyo owa kala ino i mona, ou na ashike okukala wa pa nge po kamwe komouxuxwena voye ongofuto.”

“Sólo dame un día para encontrar la aguja,” la Gallina le rogó al Águila. “Para que puedas arreglar tus alas y volar en búsqueda de comida.” “Un solo día,” dijo el Águila. “Si no encuentras la aguja en un día, tendrás que regalarme uno de tus pollitos como pago.”


Onhwa eshi ya aluka mefiku la shikula ko, oya hanga oxuxwa tai hade medu ndele ongwiya inai i mona. Onhwa oya tuka neendelelo, ndee tai vakula po okaxuxwena kamwe. Oye ka humbata po ndele tali i nako. Okudja tuu kefiku olo, shimha oxuxwa ya mono onhwa ohai hovele tai hade ongwiya yovanhu medu.

Cuando el Águila regresó al día siguiente, vio que la Gallina estaba arañando la tierra, pero la aguja no estaba. Así que el Águila voló muy rápido hacia dónde estaban los pollitos, agarró a uno de ellos y se lo llevó lejos. Después de eso, el Águila siempre encontraba a la Gallina arañando la tierra con sus patas para encontrar la aguja.


Shimha tuu oxuxwa ya mono omudidimbe wonhwa pedu, ohai okulondwele ouxuxwena vayo. “Fikameni mu dje moluhaela nomedu olo likukutu lihe na sha.” Vo ohava nyamukula tava ti: “Fyee katu fi omalai. Ohatu faduka po.”

Y cuando aparece la sombra de las alas del Águila en la tierra, la Gallina les ordena a sus pollitos: “Aléjense del suelo seco y descubierto.” Y ellos le contestan: “No somos tontos, saldremos corriendo.”


Texto: Ann Nduku
Ilustraciones: Wiehan de Jager
Translated by: Fritz David
Lengua: kuanyama
Nivel: Nivel 3
Fuente: Hen and Eagle del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF