Pa ri nokakazona ku ka tenga po okumuna imbwi omuhapo omukumise kokure.
Una niña pequeña fue la primera en ver una figura misteriosa a lo lejos.
Omuhapo tji we ya popezu, oko ka muna kutja omukazendu omuṱumba womayuva nga susupara.
Mientras la figura se acercaba, la niña se dio cuenta que era una mujer embarazada a punto de dar a luz.
Nohoṋi nouvanḓe, okakazona ka ryama popezu na ingwi omukazendu. “Ngatu muese ma kare puna eṱe.” ovandu vokakazona ngo va zuvasana nao. “Eṱe matu ve tjevere nawa nokanatje ke.”
Tímida pero valientemente, la pequeña niña se acercó a la mujer. “Tenemos que cuidar de ella,” decidieron los familiares de la niña pequeña. “Ella y su bebé estarán a salvo con nosotros”.
Okanatje nambano ke ri mondjira. “Undura!” “Etee ovirare!” “Omeva!” “Unduuuuuura!!!”
Al poco tiempo, el bebé empezó a nacer. “¡Puja!” “¡Traigan mantas!” “¡Agua!” “¡¡¡Puuuuujjjjjaaa!!!”
Nu tji va munu inga okanatje, ovandu ave purukuta nave uruma tjinene. “Okasinona?!”
Pero cuando vieron al recién nacido, todos se llevaron una gran sorpresa. “¡¿Un burro?!”
Ovandu ave utu okupatasanisa. “Ete twa tjere matu ṱiza nokutjevera omukazendu ngwi nokanatje ke, nu otji matu tjiti,” tjiva va tja. “Ovo mave tu yetere oseve!” varwe va tja.
Todos empezaron a discutir. “Prometimos que cuidaríamos de la madre y su hijo, y eso es lo que haremos,” decían algunos. “¡Pero ellos nos van a traer mala suerte!” decían otros.
Tjimanga ingwi omukazendu we kerimuna tja sewa erike rukwao. Eye wa temenwe kutja okanatje ke okahimise nga nge ke tjite vi. Eye wina wa kuminwe kutja nge ritjite vi.
Y así fue como la madre volvió a quedar sola otra vez. Se preguntaba qué hacer con este extraño bebé. Se preguntaba qué hacer consigo misma.
Korusenina eye wa ṱokuyakura kutja oko okanatje ke nu eye oina.
Pero finalmente tuvo que aceptar que ese era su bebé y que ella era su madre.
Nambano, nandaku okanatje make kara okaṱikona nao, atja rira omuano warwe. Nungwari okasinona nga ke kura nake kuru nga tji ke hi na okusora okuverekwa rukwao. Nandarire kutja oko ka rora omiano avihe, kaake yenene okuritjinda otjomundu. Ina potuingi aa kara a urwa nu e nombameno. Porumwe eye ee ke ungurisa oviungura mbya sokuungurwa i ovipuka.
Si el niño se hubiera quedado del mismo tamaño, todo habría sido diferente. Pero el niño burro creció y creció hasta que su madre no pudo cargarlo más en su espalda. Y no importaba cuánto lo intentase, el niño burro no lograba comportarse como un niño humano. Su madre se la pasaba cansada y frustrada. A veces ella le ordenaba hacer trabajo de animales.
Omangongwaneno nomazenge vye ritunga moukoto wa Kasino. Eye kaa yenene okutjita hi poo hina. Eye kaa yenene okukara nai poo okukara nao. Eye wa pindika ngandu ndi eyuva rimwe tja veta ina omuse ne mu wisire pehi.
Burro sentía cada vez más confusión y rabia. Que no podía hacer esto, que no podía hacer aquello. Que él no podía ser esto ni aquello. Un día se puso tan furioso que botó a su madre al suelo de una patada.
Kasino wa ṱohoṋi tjinene. Eye wa tupuka hakahana okuzapo na i kehi rokokure.
Burro se sintió lleno de vergüenza. Corrió tan rápido y lejos como pudo.
Tja kakurama tjandje kwa zorere nu Kasino wa pandjara. Hii Hii?” Eye wa hokorisa indji onḓorera. “Hiii Hiii?” oyo ai mu hokorere wina. Eye wa ri erike. Eye we rihuhuta otjokambere, a rara ozomboṱu ozonde nu ozonḓeu.
Cuando dejó de correr, ya era de noche y Burro estaba perdido. “¿Hiaaa?” susurró en la oscuridad. “¿Hiaaa?” le respondió su eco. Estaba solo. Se acurrucó y cayó rendido en un sueño profundo e intranquilo.
Kasino wa yanḓimuka na munu omurumendu wambangu omukururume ngu me mu tara. Eye wa tara momeho womukururume ngwi ne mu pe omaundjiro omape.
Cuando Burro despertó, había un extraño anciano mirándolo. Burro le miró a los ojos y comenzó a sentir una chispa de esperanza.
Kasino wa kakara pamwe nomukururume ngwi neye e mu hongo omiano pekepeke vyokurihupisa. Ovo aave vaterasana nokuyora pamwe.
Burro se fue a vivir con el anciano, quien le enseñó muchas formas diferentes de sobrevivir. Burro escuchaba y aprendía, y lo mismo hacía el anciano. Se ayudaban y reían juntos.
Omuhuka umwe, omukururume wa ningirire Kasino kutja me mu tware kondomba yondundu.
Una mañana, el anciano le pidió a Burro que lo llevara hasta la cima de una montaña.
Kombandambanda mokati kovikamba owo arire tji va rara. Kasino a roto kutja ina wa vera nu me mu isana. Nu tja yanḓimuka …
Se quedaron dormidos más arriba de las nubes. Burro soñó que su madre estaba enferma y que lo llamaba. Y cuando despertó…
… ovikamba vya zenga pamwe na indi epanga re, omukururume.
…las nubes habían desaparecido junto con su amigo, el anciano.
Kasino nambano ma tjiwa kutja nga tjite vi.
Burro finalmente se dio cuenta de lo que tenía que hacer.
Kasino wa kavaza ina ama ririre omuatje we ngwa pandjara. Rutenga ve tji tarasana orure. Kuzamba ave rivarangasana oupame.
Burro encontró a su madre, sola y llorando por su hijo perdido. Se quedaron mirándose a los ojos por largo tiempo. Luego se abrazaron muy apretadamente.
Okasinona na mamaa wako kara pamwe nokupaha omiano omingi vyokuhupa pamwe. Kouṱiṱiṱiṱi, ovazamumwe varwe va kotoka okuye okutura.
El hijo burro y su madre ya llevan tiempo creciendo juntos y han aprendido a convivir. Lentamente, otras familias se han instalado a vivir cerca de ellos.