Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Simbegwire Simbegwire

Texto Rukia Nantale

Ilustraciones Benjamin Mitchley

Translated by Angelika Tjoutuku & Asnath Mundjindjiri

Lengua herero

Nivel Nivel 5

Contar el cuento completo

Velocidad del audio

Reproducir automáticamente


Ina ya Simbegwire tja ṱa, eye wa ri noruhoze tjinene. Ihe ya Simbegwire aa kondjo pu pa yenene okutumba okakazona ke. Kouṱiṱiṱiṱi, ovo va uta okukara nohange rukwao nokuhina ina ya Simbegwire. Omuhukomunene auhe aave haama pamwe nokutwapasana kutja mave ungura tjike meyuva ndo. Omapeta ayehe aave tereke pamwe eriro rongurova. Tji va zu nokukoha ovitjuma, ihe ya Simbegwire ee mu vatere noviungura vyosikore.

Cuando la madre de Simbegwire murió, ella estaba muy triste. El padre de Simbegwire hizo lo mejor que pudo para cuidar de su hija. Lentamente, aprendieron a ser felices de nuevo, sin la madre de Simbegwire. Cada mañana, se sentaban y hablaban sobre el siguiente día. Cada tarde, hacían la cena juntos. Luego, lavaban los platos y el padre de Simbegwire la ayudaba con sus tareas.


Eyuva rimwe, ihe ya Simbegwire wa womba okukotoka konganda. “U ri pi muatje wandje?” eye wa ravaere. Eye wa utuka okuyenda ku ihe. Eye wa handa tja munu kutja ihe wa ṱiza omukazendu keke. “Ami me vanga kutja mu hakaene nomundu wapeke ingwi, muatje wandje. Eye oAnita,” wa hungire ama meṱameṱa.

Un día, el padre de Simbegwire llegó a casa más tarde de lo usual. “¿Dónde estás mi niña?” él preguntó. Simbegwire corrió hacia su padre, y quedó inmóvil cuando vio que él estaba tomado de la mano con una mujer. “Quiero que conozcas a alguien muy especial, mi niña. Ella es Anita,” dijo sonriendo.


“Halo Simbegwire, iho we ndji raere ovingi ohunga na ove,” Anita wa tja.” Posiya eye ke na pa meṱameṱa poo okuhanda eke ra Simbegwire. Ihe ya Simbegwire wa ri nondjoroka tjinene. Eye aa hungire ohunga na indu ovo aveetatu tji mave ya okukara pamwe, nokutja mave hupu vi. “Muatje wandje, ami me zeri kutja ove mo yakura Anita otja nyoko,” eye wa tja.

“Hola Simbegwire, tu padre me ha contado mucho sobre ti,” dijo Anita. Pero no le sonrió ni tomó de la mano. El padre de Simbegwire estaba feliz y emocionado. Él habló sobre los tres viviendo juntos, y cuán bueno eso sería. “Mi niña, espero que aceptes a Anita como tu madre,” él dijo.


Omuinyo wa Simbegwire wa runduruka. Kapa ri noruveze eye na ihe ndwaave haama pamwe rukwao muhukomunene. Anita ee mu ungurisa tjinene ngandu ndi tjaa urwa tjinene na ha kara noruveze okuungura oviungura vye vyosikore. Kombunda yeriro rongurova eye aa kahita okurara. Otjirare tjovivara pekepeke tja perwe i ina otjaatji mu yorokisa atjiyerike uriri. Ihe ya Simbegwire kaa roro okumuna kutja okakazona ke kake na ohange kaparukaze.

La vida de Simbegwire cambió. Ya no tenía tiempo para sentarse con su padre por las mañanas. Anita le dio muchas tareas domésticas que la agotaban demasiado para hacer sus tareas escolares por las tardes. Ella se iba directo a su cama después de cenar. Su único consuelo era su manta colorida que su madre le regaló. El padre de Simbegwire no parecía notar que su hija estaba triste.


Kombunda yomieze katjondumba, ihe ya Simbegwire we ve raera kutja ma i kwarwe oure wokaruve okasupi. “Ami me piti noviungura kwarwe,” eye wa tja. “Nu me tjiwa kutja eṋe mamu ṱizasana nawa.” Omurungu wa Simbegwire wa tivara posiya ingwi ihe ka mwine. Anita wa mwina kumwi. Eye wina kari nohange.

Después de varios meses, el padre de Simbegwire les dijo que él estaría fuera de casa por un tiempo. “Tengo que viajar por mi trabajo,” él dijo. “Pero sé que ustedes se cuidarán la una a la otra.” Simbegwire puso cara de decepción, pero su padre no la notó. Anita no dijo nada. Ella tampoco estaba contenta.


Oviṋa nambano avi rire oviruru ku Simbegwire. Tje ha manene oviungura vye poo tji ma unauna, Anita ee mu tono. Periro rongurova, omukazendu aa ri ovikurya imbi ovingi, Simbegwire a pewa ouṋa mbwa hupisa. Ongurova aihe Simbegwire otjaa riri ngunda e rivaranga motjirare tjaina nga tja rara.

Las cosas se pusieron peores para Simbegwire. Si no terminaba sus tareas de la casa, o si se quejaba, Anita la golpeaba. Y a la hora de la cena, la mujer se comía la mayor parte de la comida, dejando sólo las sobras para Simbegwire. Cada noche, Simbegwire lloraba hasta quedarse dormida, abrazando la manta de su madre.


Omuhukomunene umwe Simbegwire wa womba okupenduka. “Kakazona oove kotjirweyo!” eye wa tjene. Eye wa pukira Simbegwire pehi. Otjirare tje otjihuze tja haka momboha nu atji tauka motumbembera tuvari.

Una mañana, Simbegwire se atrasó en levantarse. “¡Qué niña más floja!” Anita le gritó. Ella la tiró fuera de la cama. La manta tan preciada de Simbegwire que había quedado enganchada en un clavo, se rasgó en dos.


Simbegwire wa hihamwa omutima tjinene. Eye wa tya okuhena okuzapo ponganda. Eye wa toora imbwi oumbembera wokarare ke, a toora oukurya nu arire tja kaenda okuzapo ponganda. Eye wa kaenda mondjira indji ihe ndja twara.

Simbegwire estaba muy enfadada. Ella decidió irse de su casa. Tomó los pedazos de la manta de su madre, empacó un poco de comida y se fue de casa. Siguió el mismo camino que su padre había tomado.


Ongurova tji ye ya, eye wa ronda komuti omure meṋe yoruramba nu e ri ungurire okambete motutavi twomuti. Tji ma utu okurara, wa imbura: “Mamaa, mamaa, mamaa, ove we ndji esa. Ove we ndji esa nu ko kotoka rukwao. Tate ke ndji suverere rukwao. Mama, ove mo kotoka ruṋe? Ove we ndji esa.”

Cuando atardeció, Simbegwire se trepó a un árbol muy alto que estaba cerca de un riachuelo e hizo una cama en sus ramas. Mientras se quedaba dormida, ella cantaba: “Maamá, maamá, maamá, me abandonaste. Me abandonaste y nunca regresaste. Mi padre ya no me ama. Madre, ¿cuándo regresarás? Me abandonaste.”


Eyuva ependukirwa, Simbegwire wa imbura eimburiro ndo rukwao. Ovakazendu tji ve ya okukoha ozombanda zavo moruramba, va zuva eimburiro roruhoze okuza komuti omure. Ovo va nangarisi ombepo ndji mai nyinganyingisa oviyao uriri, nu ave kaenda komurungu noviungura vyavo. Posiya umwe wovakazendu wa puratena nawa keimburiro ndo.

A la mañana siguiente, Simbegwire cantó una vez más. Cuando unas mujeres vinieron a lavar sus ropas en el riachuelo, escucharon la triste canción que venía de lo alto del árbol. Pensaron que sólo era el viento moviendo las hojas, y siguieron con su trabajo. Pero una de las mujeres le puso más atención a la canción.


Omukazendu ngwi wa tara kombanda yomuti. Eye tja muna okakazona notjirare tjako, tjovivara, wa ravaera, “Simbegwire, kanatje komuṱena kwandje!” Ovakazendu imba ovarwe va isire okukoha nu ave vatere okuherura Simbegwire komuti. Hongaze we rivaranga mu ye nu a roro okumuhuhumiṋa.

Esta mujer miró hacia arriba del árbol. Cuando vio a la niña con su manta en pedazos, gritó, “¡Simbegwire, la hija de mi hermano!” Las otras mujeres dejaron de lavar y ayudaron a Simbegwire a bajar del árbol. Su tía la abrazó y trató de consolarla.


Hongaze ya Simbegwire we mu twara konganda ye. Eye wa pa Simbegwire ovikurya ovipyu nawa, e mu hitisa mombete ne mu kutjire nokarare kaina. Ouṱuku mbwo Simbegwire wa rara ama riri. Nungwari owo ya ri omahoze wondjoroka. Eye aa tjiwa kutja hongaze me mu ṱiza nawa.

La tía de Simbegwire la llevó a su casa. Le dio de comer, y la acomodó en la cama con la manta de su madre. Esa noche, Simbegwire lloraba mientras se quedaba dormida. Pero eran lágrimas de alegría. Sabía que su tía cuidaría de ella.


Ihe ya Simbegwire tja kotoka ponganda, wa muna kutja Simbegwire ke mo metuwo re. “Pa kaenda tjike, Anita?” eye wa pura nomuhihamwatima. Omukazendu wa kahurura kutja Simbegwire wa hena. “Ami ee vanga kutja a kare nondengero na ami,” eye wa tja. “Nu ngahino mba ri omukukutu tjinene.” Ihe ya Simbegwire wa pita na hungama munda woruramba. Eye wa kapita kotjirongo ku kwa tura omuṱena ma kapure kutja naṋi wa rora okumuna Simbegwire.

Cuando el padre de Simbegwire regresó a casa, encontró su habitación vacía. “¿Qué ocurrió, Anita?” él preguntó con gran tristeza. La mujer le dijo que Simbegwire había huido de casa. “Quería que me respetara,” ella dijo. “Pero quizás fui muy estricta.” El padre de Simbegwire salió de la casa y caminó con dirección hacia el riachuelo. Siguió caminando hasta la villa de su hermana para preguntarle por Simbegwire.


Simbegwire wa ri ama nyanda pamwe novaramwe tja muna ihe ama ende kokure. Eye wa urumine tjinga aa munu kutja ihe ngahino wa pindika, nu arire tja purukutire mondjuwo okukaṱara. Nungwari ihe wa ya ku ye na tja, “Simbegwire, ove we ripahera nyoko omusemba. Nyoko ngwe ku suvera nu ngu ku zuva nawa. Ami mbi nomutongatima na ove nu mbe ku suvera.” Ovo va zuvasana kutja Simbegwire ma kara pu na hongaze orure otja pu ma vanga.

Simbegwire estaba jugando con sus primos cuando vio a su padre de lejos. Ella tenía miedo de que estuviera enfadado, así que corrió a esconderse. Pero su padre la siguió y le dijo, “Simbegwire, has encontrado a la madre perfecta para ti. Una madre que te ama y te entiende. Estoy orgulloso de ti y te amo.” Los dos estaban de acuerdo en que Simbegwire podía quedarse con su tía el tiempo que quisiera.


Ihe ee kemuvarura eyuva arihe. Harukuru eye we keya pu na Anita. Eye wa yandja eke ku Simbegwire. “Ndji isira kandu kandje, ami mba zunḓa tjinene,” eye wa tja. “Mo ndji yandjere kutja mbi rore rukwao?” Simbegwire wa tara momurungu wa ihe mbu na ongendo. Eye wa ryama okapaze nokapaze ne rivaranga mu Anita.

Su padre la visitaba todos los días. Con el paso del tiempo, él llevó a Anita. Ella tomó la mando de Simbegwire. “Lo siento mucho pequeñita, me equivoqué,” le dijo. “¿Me darías otra oportunidad?” Simbegwire volteó a mirar a su padre, quien lucía preocupado. Entonces, ella se acercó a Anita lentamente y la abrazó.


Otjivike ihi otjarwe, Anita wa ṋanga Simbegwire, pu na novaramwe na hongaze kutja ve yekurya pamwe. Ihi otjimukandi! Anita wa terekere ovikurya avihe imbi Simbegwire mbya suvera, nu avehe va rya nga tji ve kuta. Kuzamba imba ovanatje va kauta okunyanda ngunda imba ovanene amave serekarere. Simbegwire ee rimunu ohange nouvanḓe. Eye we ripura kutja, tjimanga nai, ma kotoka konganda okukakara pamwe na ihe na ina.

A la semana siguiente, Anita invitó a Simbegwire, a sus primos y a su tía, a cenar en su casa. ¡Qué gran festín! Anita cocinó todas las comidas favoritas de Simbegwire, y todos comieron hasta quedar satisfechos. Luego, los niños jugaron y los adultos charlaron. Simbegwire se sentía feliz y valiente. Ella había decidido que pronto, muy pronto, regresaría a casa para vivir con su padre y su madrastra.


Texto: Rukia Nantale
Ilustraciones: Benjamin Mitchley
Translated by: Angelika Tjoutuku & Asnath Mundjindjiri
Lengua: herero
Nivel: Nivel 5
Fuente: Simbegwire del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 3.0 Internacional.
Leer más cuentos nivel 5:
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF