Descargar PDF
Regresar a lista de cuentos

Kantanga kakadidi: Shitimwitira shaWangari Maathai Una pequeña semilla: la historia de Wangari Maathai

Texto Nicola Rijsdijk

Ilustraciones Maya Marshak

Translated by Erwina N. Kanyenge

Lengua gciriku

Nivel Nivel 3

Contar el cuento completo El audio no está disponible actualmente.


Mumukunda kuntere yamapompora ghandundu yaKenya muAfrika yaUpumeyuva,kakadona kaka rughanango mumafuva navawina. Lidina lyako Wangari.

En una aldea ubicada en la cuesta del Monte Kenia en África del Este, una niña pequeña trabajaba en los campos con su madre. Su nombre era Wangari.


Wangari kwa holire kukara pandje. Mushipata shaliro kava kunanga ndya a kindulire livhu nalikatana lyendi. A tura tuntanga mulivhu lyauyenyu.

A Wangari le encantaba estar afuera. En el huerto de su familia, ella separaba la tierra con su machete y plantaba pequeñas semillas en la tierra tibia.


Shirugho a holire po unene ngudu mwayendo mayuva kwa kalire kunyima tupu yakadama liyuva. Pakushovagana ko unene a vhure kumona vimenwa,Wangari avi yivire ashi shirugho shina tiki sha kuyenda kumundi. Ghuye kukwama tumushorondondo twamulifuva,kuruta dimukuro opo a yendire.

Su momento favorito del día era justo después del anochecer. Cuando se ponía muy oscuro y no podía mirar las plantas. Entonces era cuando Wangari sabía que debía regresar a casa. Ella caminaba por los senderos angostos del campo, cruzando los ríos que estaban en su camino.


Wangari kwa kalire mwanuke wamayere ngudu,kapi kavhuranga kutaterera mposhi a yende kushure. Ene ngoli vawina navashe kava shananga ashi a kare kumundi ava vatere. Opo a tikitire mwaka ntambiri,mukurwendi wamumati a shongaura vakurona vavo vamu pe mpito a yende kushure.

Wangari era una niña astuta y no podía esperar para ir a la escuela. Pero su madre y padre querían que ella se quedara para ayudarlos con los quehaceres del hogar. Cuando cumplió siete años, su hermano mayor convenció a sus padres para que ella fuera a la escuela.


Uye kwa holire kukushonga! Wangari ka vhuranga kukushonga nakukwata lighano kehe yino mbapira ka varuranga. A rughanine nawa-nawa mushure mpo a wanine mureki a yende aka kushongere mushirongo shaUnited States of America. Wangari kwa hafire shiri ngudu! A shanine a yive vyavingi kuhamena udjuni.

¡A ella le gusta aprender! Wangari aprende muy rápido con cada libro que lee. A ella le iba tan bien en la escuela que la invitaron a estudiar en Estados Unidos. ¡Wangari estaba muy entusiasmada! Ella quería aprender más acerca del mundo.


PaUnivesiteita yamuAmerica Wangari kwa kakushongire vininke vyavingi. A kakushongire vimenwa namo vya kuranga. A vhuruka ashi weni a kulire: kudana vidanauka vyakukushuva-shuva namukurwendi wamumati mudimundulye davitondo mumutitu wakufughura waKenya.

En la universidad americana, Wangari aprendió muchas cosas nuevas. Ella estudió sobre las plantas y cómo ellas crecen. Y recordó cómo ella creció: jugando con su hermano bajo la sombra de árboles hermosos en los bosques de Kenia.


Momo ka karanga shirugho nashintje shakukushonga mo nka a dimburulire ashi a hora vantu vamuKenya. Ghuye kwava shanenine va hafe nalimanguruko. Momo ka karanga shirugho nashintje shakukushonga mo nka ka vhurukanga ntundiliro yendi yamuAfrika.

Mientras más aprendía, más se daba cuenta de que le encantaba la gente de Kenia. Ella quería que ellos fueran felices y libres. Mientras más aprendía, más recordaba su casa en África.


Opo aka manine makushongo ghendi,a vyuka kushirongo shavo shaKenya. Ene ngoli shirongo shavo shakutjindjire. Farama dadinene dagwanekeliro livango mudima. Vagholikadi kundereko oko kava vhuranga kuwana vikuni vyakuterekita. Varwana va kalire muruhepo ano vanuke va fire ndjara.

Al finalizar sus estudios, regresó a Kenia. Pero su país había cambiado. Habían granjas enormes que atravesaban todo el territorio. Las mujeres no tenían madera para hacer fogatas para cocinar. La gente era pobre y los niños tenían hambre.


Wangari a yivire ashi vinke vyakuvhura kurughana. A shongire vagholikadi ashi weni mwakuvhura kukuna vitondo. Vagholikadi mbyo kava ulitanga vitondo ano vimaliva mbyo kava rughanitanga va relite ko makoro ghavo. Vagholikadi kwa hafire shiri ngudu. Wangari ava vatelire vakayuvhe unankondo nakukara nankondo.

Wangari sabía qué hacer. Les enseñó a las mujeres a plantar árboles con semillas. Las mujeres vendían los árboles y usaban aquel dinero para cuidar a sus familias. Las mujeres estaban muy contentas. Wangari las había ayudado a sentirse poderosas y fuertes.


Munyima yashirugho,vitondo vyavipe avi kuru muwiya, ntani dimukuro adi vareke kupupa nka waro. Mbudi yaWangari ayi kuhanene Afrika nayintje. Lyanamuntji, vitondo miliyuna vyakuro kuntanga daWangari.

Con el paso del tiempo, los árboles nuevos siguieron creciendo hacia el bosque, y los ríos comenzaron a fluir nuevamente. El mensaje de Wangari se difundió por toda África. Hoy en día, millones de árboles han crecido gracias a las semillas de Wangari.


Wangari kwa rughanine unene. Vantu navantje udjuni mudima kwavi yivire ava mupa mfuto yaufumani. Mfuto yino kwayi twenyanga ashi Nobel Peace Prize, ntani uye nka a kara ndje mugholikadi wakutanga kuyi wana mfuto yinya.

Wangari había trabajado muy duro. La gente de alrededor del mundo lo notó, y le otorgaron un premio famoso. Se llama Premio Nobel de la Paz ella fue la primera mujer africana en recibirlo.


Wangari kwa dohorokire mu 2011, ene ngoli atwe kehe pano kumu ghayara kehe pano tuna kumona shitondo shashiwa.

Wangari murió el año 2011, pero la podemos recordar cada vez que miramos un hermoso árbol.


Texto: Nicola Rijsdijk
Ilustraciones: Maya Marshak
Translated by: Erwina N. Kanyenge
Lengua: gciriku
Nivel: Nivel 3
Fuente: A Tiny Seed: The Story of Wangari Maathai del African Storybook
Licencia Creative Commons
Esta obra está bajo una Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Opciones
Regresar a lista de cuentos Descargar PDF