Uyu ni Khalai. Ali na imyaka cine-lubali. Ishina lyakwe mu lulimi lwakwe, ulwa Cilubukusu lipilibula “umusuma”.
Ella es Khalai. Tiene siete años. Su nombre significa “bondadosa” en su idioma llamado Lubukusu.
Lyonse Khalai nga ashibuka alasosha icimuti ca macungwa ati: “We cimuti ca macungwa, napaapaata kula, utwaale na macungwa ayaapya ayeengi.”
Khalai despierta y le habla a los naranjos. “Por favor naranjos crezcan mucho para que nos den muchas naranjas maduras.”
Khalai nga aleenda lyonse pa kuya ku sukuulu alasosha icaani ati: “We caani, napaapaata moneka uwayemba elyo kabili wilauma.”
Khalai le habla al pasto mientras camina a su escuela. “Por favor pasto, crece muy verde y nunca te seques.”
Khalai nga asaanga amaluba ya mpanga nayo alayeba ati: “Mwe maluba muleebalula bwino-bwino pakuti ndeswako no kubiika mu mushishi wandi.”
Khalai pasa frente a unas flores silvestres. “Por favor flores, sigan floreciendo para ponerlas en mi cabello.”
Khalai nga afika ku sukulu, lyonse alasosha icimuti icabeela pakati ka lubansa lwe sukulu ati: “We cimuti, napaapaata kula utwale ne misambo iyakutupeela icintelelwe icakuti tuleikalamo pa kubelenga.”
En la escuela, Khalai le habla a un árbol que está en medio del recinto. “Por favor árbol, crece con ramas muy grandes para que podamos leer bajo tu sombra.”
Elyo kabili, Khalai alasosha utumuti utwacingilila isukulu ati: “Mwe tumuti mube abakosa saana pakuti mulelesha ifipondo ukwingila mukati ke sukulu lyesu.”
Khalai le habla a la cerca de arbustos que rodea su escuela. “Por favor, crece muy fuerte para que detengas a la gente mala que quiera entrar.”
Khalai nga ainuka lyonse, alaya mu kupempula icimuti ca macungwa no kucipusha ati: “Bushe amacungwa yobe na nomba tayalapya?”
Cuando Khalai vuelve a casa, ella visita al naranjo y le pregunta: “¿Están listas tus naranjas?”
“Amacungwa yacili ayabishi!” efyasosa Khalai. “Nkesa kumonako mailo we mucungwa” efyasosa Khalai. Limbi lyena nkasanga naukwata icungwa ilyapya.”
“Las naranjas aún se ven verdes,” dice Khalai. “Nos vemos mañana, naranjo,” Khalai continúa. “¡Quizás, mañana tendrás una naranja lista y madura para mí!”