Téléchargement PDF
Retour à la liste des contes

مۆزەكانی نه‌نک Les bananes de grand-mère

Écrit par Ursula Nafula

Illustré par Catherine Groenewald

Traduit par Agri Afshin

Langue kurde (sorani)

Niveau Niveau 4

Lire l’histoire en entier L’enregistrement audio de cette histoire est actuellement indisponible.


باغچەكەی نه‌نه پڕ بوو لە گەنمەشامی و هەرزن و مانیۆك. بەڵام مۆزەكان لە هەموان باشتر بوون. هەرچەند كە نه‌نکم نەوەی زۆری هەبوون، بەڵام من بەنهێنی زانیم، كە من لای ئەو لە هەموان خۆشه‌ویسترم. ئەو زۆربەی كاتەكان منی بۆ ماڵی خۆی بانگێشت دەكرد. هه‌روه‌ها ئه‌و نهێنی وردی پێ دەگوتم. بەڵام ئەو نهێنییەكی هەبوو كە لە منی ئاشكرا نەدەكرد: ئەو مۆزە گەیوەكانی لە كوێ دادەنان.

Le jardin de grand-mère était merveilleux – plein de sorgho, de millet et de manioc. Mais le meilleur de tout, c’était les bananes. Bien que grand-mère avait beaucoup de petits-enfants, je savais que secrètement j’étais sa préférée. Elle m’invitait souvent dans sa maison. Elle partageait avec moi ses petits secrets. Mais il y avait une chose qu’elle gardait secrète : l’endroit où elle faisait mûrir les bananes.


رۆژێكیان من سەبەتەیەكی حەسیری گەورەم بینی كە لە دەرەوە لەبەر ماڵی نه‌نکم داندرابوو. كاتێك كە من پرسیارم لێ كرد ئەوە بۆ چییە، وه‌ڵامێك كە وەرمگرتەوە ئەوەبوو : “ئەوە سەوەتە جادوەكەی منە.” لە تەنیشت سەبەتەكە، گەڵای دارەمۆزێكی زۆری لێ بوو كە نه‌نکم سەروبنی پێ دەكردن. من بە حه‌زه‌وه‌ پرسیارم لێكرد: “نه‌نه‌ ئەو گەڵایانە بۆچی به‌کار دێنی ؟” تاقە وڵامێك كە دەستم كەوت ئەوە بوو : “ئەوانە گەڵا جادوه‌ كانی منن.”

Un jour, je vis un grand panier de paille placé au soleil devant la maison de grand-mère. Quand je lui ai demandé à quoi il servait, pour seule réponse, elle me dit : « C’est mon panier magique. » A côté du panier, il y avait plusieurs feuilles de bananier que grand-mère retournait de temps en temps. J’étais curieuse. « A quoi servent ces feuilles, grand-mère ? » demandai-je. Mais pour seule réponse, elle me dit : « Ce sont mes feuilles magiques. »


تەماشاكردنی نه‌نک، مۆزەكان، گەڵای دارە مۆز، سەبەتە گەورە حەسیرییەكە زۆر سه‌رنجڕاكێش بوو. بەڵام نه‌نکم منی بۆ كارێك بۆ لای دایكم نارد. “نه‌نه‌، تكایە، لێمگه‌ڕێ كاتێك تۆ ئامادەی دەكەی با چاوت لێكەم…” ئەوتکای کرد: “کچم هێندە لاسار مەبە، ئەو كارەی پێم گوتی بڕۆ ئەنجامی بدە.” من بە هەڵاتن ئەوێم بە جێ هێشت.

C’était fascinant de regarder grand-mère, les bananes, les feuilles de bananier et le grand panier de paille. Mais grand-mère m’envoya retrouver maman pour aller chercher quelque-chose. « Grand-mère, s’il te plaît, laisse-moi regarder ce que tu prépares… » « Ne sois pas têtue, petite, fais ce que je te demande » insista-t-elle. Je partis donc en courant.


كاتێك گەڕامەوە نه‌نکم لە دەرەوە دانیشتبوو، بەڵام سەبەتەکه‌ ومۆزەكان لەوێ نەبوون. “نه‌نه‌، سەبەتە‌که لە كوێیه‌ ؟ مۆزەكان لە كوێن و له کوێن …؟” بەڵام تاقە وه‌ڵامێك دەستم كەوت، ئەوە بوو: “ئەوان لە جێگا جادویەكەی منن.” ئەوە زۆر هیوابڕاوكەر بوو!

A mon retour, grand-mère était assise dehors, mais il n’y avait plus ni panier, ni bananes. « Grand-mère, où est le panier, où sont toutes les bananes, et où est … » Mais pour seule réponse, elle me dit : « Ils sont dans mon lieu magique. » J’étais très déçue.


دوو رۆژ دواتر، نه‌نکم منی نارد كە وه‌کازی لە ژووری نوستنەكەی بۆ بێنم. هەر كە دەرگاكەم كردەوە بۆنێكی زۆری مۆزە گەیوەكانم کرد. لە قوژبنی ناو ژوورەكەدا، سەبەتە گەورە حەسیرییە جادوه‌ كەی نه‌نکمی لێ بوو. ئەو بە جوانی بە پەتوویەكی كۆن شاردرابۆوه‌. من له‌ سه‌رم هه‌ڵدایه‌وه‌و بۆنێکی خۆشم کرد.

Deux jours plus tard, grand-mère m’envoya dans sa chambre chercher son bâton de marche. Dès que j’ouvris la porte, je fus accueillie par une forte odeur de bananes mûres. Au milieu de la pièce, se trouvait le grand panier magique de grand-mère. Il était bien caché sous une vieille couverture. Je la soulevai et reniflai cette odeur extraordinaire.


دەنگی نه‌نکم رایچڵەكاندم، كاتێك بانگی كردم: “ئەوە تۆ چی دەكەی؟ زووكە وه‌کازه‌که‌م بۆ بێنە.” منیش بە پەلە پەل بە وه‌کازه‌که‌یه‌وه هاتمە دەرەوە. نه‌نکم پرسی: “ئەوە بە چی پێدەكەنی؟” پرسیارەكەی وای لێکردم که ئێساش زه‌رده‌خه‌نه‌م له سه‌ر لێوان بێت به ئاشکرا کردنی جێگا جادوه‌که‌‌ی ئه‌و.

La voix de grand-mère me fit sursauter quand elle appela, « Que fais-tu ? Dépêche-toi de m’apporter mon bâton ». Je me suis alors précipitée avec sa canne. « Qu’est-ce qui te fait sourire ? » demanda grand-mère. Sa question me fit réaliser que je souriais encore en pensant à la découverte de son lieu magique.


رۆژی پاشتر، كاتێك نه‌نکم بۆ سه‌ردانی دایكم هاتبوو، من بە خێرایی بۆ ماڵەكەی رۆیشتم تا جارێكی دیكە چاوم به مۆزەكانی بکه‌وی. هێشویەك مۆزی زۆر گەیشتووی لێبوو. من دانەیەكیانم برد و لە ناو کراسمدا شاردمەوە. پاشان سەبەتەكەم داپۆشیەوەو چوومە پشت خانووەكە و بە پەلە خواردم. ئەوە شیرینترین مۆزێك بوو كە تا ئێستا تامم كردبوو.

Le lendemain, lorsque grand-mère est venue rendre visite à maman, je me suis précipitée chez elle pour regarder les bananes une fois de plus. Il y en avait plusieurs, qui étaient déjà très mûres. J’en pris une, que je cachai sous ma robe. Après avoir recouvert le panier, je me rendis derrière la maison pour la manger en vitesse. C’était la banane la plus douce que j’aie jamais goûtée.


رۆژی پاشتر كاتێك نه‌نکم لە باخچەكەدا خەریكی سەوزی ڕنینەوە بوو، من بەدزیەوە چوومە ژوورەوە و تەماشای مۆزەكانم كرد. زۆربه‌یان پێگەیشتبوون. من نەمتوانی كە خۆم رابگرم و هێشوویەكی چوار دانه‌م هەڵگرت. كاتێك كە بە ئەسپایی بەرەو دەرگاكە دەڕۆیشتم، لە دەرەوە گوێم لە دەنگی كۆخەی نه‌نکم بوو. من تەنیا توانیم مۆزەكان لە ژێرکراسه‌که‌مدا بشارمەوە و بەپشت ئه‌ودا بڕۆم.

Le lendemain, alors que grand-mère était dans le jardin en train de ramasser des légumes, je me suis glissée dans sa chambre pour regarder les bananes. Elles étaient presque toutes mûres. Je n’ai pas pu résister, et pris quatre autres bananes. Alors que je marchais sur la pointe des pieds vers la porte, j’entendis grand-mère tousser dehors. J’eus juste le temps de cacher les bananes sous ma robe avant de passer devant elle en m’éloignant.


رۆژی پاشتر رۆژی بازاڕ كردن بوو. نه‌نه‌ بەیانی زوو لە خەو هەستابوو. ئەو هەمیشە مۆزی گەیوو و مانیۆكی دەبرد كە لە بازاردا بیانفرۆشێت. من بۆ سه‌ردانی ئەو لەو رۆژەدا پەلەم نەكرد. بەڵام من نەمدەتوانی بۆ ماوەیەكی زۆر خۆمی لێ دوور بخه‌مه‌وه.

Le lendemain, c’était le jour du marché. Grand-mère se réveilla très tôt. Elle prenait toujours du manioc et des bananes mûres pour les vendre sur le marché. Ce jour-là, je ne me suis pas dépêchée pour aller lui rendre visite. Mais je n’allais pas pouvoir l’éviter bien longtemps.


درەنگانێكی ئەو شەوە لە لایەن دایكم، بابم و نه‌نکم بانگكرام. من دەمزانی بۆچیه. ئەو شەوە كاتێك من چووم راكشام كە بخەوم، دەمزانی من جارێكی دیكە هیچ كات ناتوانم نە لە نه‌نکم، نە لە دایك و بابم و بێ گومان نە لە هیچ كەسێكی دیكە دزی بكەم.

Plus tard ce soir-là, ma mère, mon père et ma grand-mère m’ont appelée. Je savais pourquoi. Cette nuit là quand je me suis couchée, je savais que je ne pourrais plus jamais voler, ni ma grand-mère, ni mes parents, ni qui que ce soit d’autre.


Écrit par: Ursula Nafula
Illustré par: Catherine Groenewald
Traduit par: Agri Afshin
Langue: kurde (sorani)
Niveau: Niveau 4
Source: Grandma's bananas du Livre de contes africains
Licence de Creative Commons
Ce travail est autorisé sous une licence Creative Commons Attribution 3.0 non transposé.
Options
Retour à la liste des contes Téléchargement PDF