Téléchargement PDF
Retour à la liste des contes

تۆڵەستاندنەوەی رێنیشانده‌ری هه‌نگوین La revanche de l'indicateur

Écrit par Zulu folktale

Illustré par Wiehan de Jager

Traduit par Agri Afshin

Langue kurde (sorani)

Niveau Niveau 4

Lire l’histoire en entier L’enregistrement audio de cette histoire est actuellement indisponible.


ئەم چیرۆكە باس لە، نگێده، باڵنده‌ی ڕێنیشانده‌ری هه‌نگوین، و پیاوێكی چاوچنۆك دەكات بە ناوی گینگیلە. جارێكیان كە گینگیلە چووبووە دەرەوە بۆ راو كردن، گوێی لە دەنگی نگێده بوو كە بانگی دەكرد. گینگیلە كاتێ بیری لە هەنگوین دەكردەوە ده‌می ئاوی کرد. ئەو راوەستا و بە سه‌رنجه‌وه گوێی راگرت و ئەوەندە گەڕا تا باڵندەكەی لەسەر لقی دارێك لەسەر سەریەوە دیتەوە. جیك، جیك، جیك، باڵندە بچکۆڵه‌که‌ دەیجریواند، كاتێك لە سەر ئەم دار بۆ ئەو دار دەفڕی. به جیك، جیك، جیك، بانگی دەكرد و ناوه‌، ناو رادەوەستا بۆ ئەوەی دڵنیا بێتەوە كە گینگیلە بە دوایدا دێت

Voici l’histoire de Ngede l’indicateur et d’un jeune homme avide nommé Gingile. Un jour, lorsqu’il chassait, Gingile entendit l’appel de Ngede. Gingile commença à saliver en pensant au miel. Il s’arrêta et écouta attentivement, fouillant jusqu’à ce qu’il trouve l’oiseau dans les branches au-dessus de sa tête. « Chitik-chitik-chitik, » chantait le petit oiseau, en volant d’un arbre à l’autre. « Chitik-chitik-chitik, » lançait-t-il, s’arrêtant de temps en temps pour s’assurer que Gingile le suivait.


دوای نیو كاتژمێر، ئەوان گەیشتنە لای دارهەنجیرێكی خۆڕسکی گەورە. نگێده زۆر سەرشێتانە لەسەر لقه‌کانی داره‌که دەفڕی. دواتر لەسەر لقێک گیرسایەوە و سەری بۆ لای گینگیلە سوڕاند و وەك ئەوەی پێی بڵێ: “ئەوەتا! ئێستا وەرە ئێرە! بۆچی هێنده‌ت پێچوو؟” گینگیلە هیچ مێشهەنگوینێكی لە خوارەوەی داره‌که نەبینی، بەڵام باوەڕی بە نگێده كرد.

Après une heure et demie, ils atteignirent un figuier sauvage énorme. Ngede sautilla éperdument parmi les branches. Il s’installa ensuite sur une branche et inclina sa tête vers Gingile comme pour dire, « Le voici ! Viens vite ! Qu’est-ce qui te prend autant de temps ? » Gingile ne pouvait pas voir d’abeilles depuis le dessous de l’arbre, mais il avait confiance en Ngede.


دوایی گینگیلە ڕمه‌که‌ی لە له ژێر داره‌که داناو هێندێک چیلكەی وشكی كۆ كردەوە و ئاگرێكی بچووكی كردەوە. كاتێ ئاگرەكە خۆش بوو، لقه‌ دارێكی وشكی درێژی خستە ناوه‌ندی ئاگرەكە. ئەو دارە بەوە ناسراو بوو كە له کاتی سووتاندا دووکه‌ڵی زۆر دەكات. ئەو سه‌رێکی لقه دڕێژه‌که‌ی به ددانی گرت و به داره‌که‌وه هه‌ڵگه‌ڕا.

Alors, Gingile déposa sa lance sous l’arbre, recueillit des brindilles séchées et alluma un petit feu. Une fois que le feu brûlait bien, il mit une longue branche au cœur du feu. Ce bois était connu pour la fumée qu’il créait quand il brûlait. Gingile commença à grimper, tenant entre ses dents le bout froid de la branche qui fumait.


خه‌ریک بوو گوێ بیستی دەنگی ویزە ویزی مێشهەنگوینەكانی بێت. ئەوان له کونێکه‌وه له قه‌دی داره‌که‌‌وه ده‌هاتنه ده‌ره‌وه‌و ده‌چوونه‌وه ژووری شانه‌که‌یان. كاتێ گینگیلە گەیشتە سەر شانە هەنگوینەكە، داره‌ دووکه‌ڵاویه‌که‌ی خسته ناو شانه‌که. به سه‌ره سووتاوه‌که‌،مێشه‌کان زۆر تووڕە بوون وهاتنه‌ ده‌ره‌و و په‌لاماریان دا. ئەوان پێش ئه‌وه‌ی له ترسی دووکه‌ڵکه ڕا بکه‌ن، به گینگیله‌یان وه‌دا و ئازارێکی زۆریان پێگه‌گیاند.

Bientôt il pouvait entendre le bourdonnement bruyant des abeilles affairées. Elles rentraient et sortaient d’un creux dans le tronc d’arbre - leur ruche. Lorsque Gingile arriva à la ruche il mit le bout fumant de la branche dans le creux. Les abeilles sortirent, fâchées et méchantes. Elles s’envolèrent parce qu’elles n’aimaient pas la fumée - mais pas avant d’avoir piqué douloureusement Gingile !


کاتێک مێشهەنگوینەكان چوونە دەرەوە، گینگیلە دەستی خستە ناو شانه هه‌نگوینه‌که‌. ئەو شانەیەكی گەورەی هەنگوین كە شیلەی لێ دەتكا و پڕ بوو لە مێشهەنگوینی بچووك، هێنایە دەرێ. ئەو زۆر بە ئەسپایی شانەكەی خستە ناو توورەکەکەی سەر شانی. دواتر له دارەكه هاتە خوارەوە.

Quand les abeilles furent sorties, Gingile enfonça ses mains dans le nid. Il sortit des poignées de rayons de miel d’abeilles desquelles s’écoulait du miel riche et des larves grasses et blanches. Il mit soigneusement le nid dans la besace qu’il portait sur son épaule et commença à descendre de l’arbre.


نگێده زۆر بە تامەزرۆییەوە سەیری كارەكانی گینگیلەی دەكرد. ئەو چاوەڕێی ئەوەی دەكرد كە گینگیلە پارچه‌‌یه‌ک هەنگوینی گه‌وره‌ وەكو پاداش بداته‌ ڕێنیشانده‌ری هه‌نگوین. نگێده بەخێرایی لەم لق بۆ ئەو لق دەفڕی، و وردە وردە لەسەر عەرزەکە نیشتەوە. لە كۆتاییدا گینگیلە لە داره‌که هاتە خوارێ. نگێده لەسەر بەردێكی گەورە لە نزیك كوڕەكە چاوەڕێی پاداشتەكەی كرد.

Ngede regardait avec impatience tout ce que Gingile faisait. Il attendait qu’il laisse un gros morceau de nid d’abeille comme signe de remerciement à l’indicateur. Ngede voltigeait de branche en branche, de plus en plus près du sol. Finalement, Gingile arriva au pied de l’arbre. Ngede se percha sur une roche près du garçon et attendit sa récompense.


بەڵام گینگیلە ئاگرەكەی كووژاندەوە، ڕمه‌که‌ی هەڵگرت و بەرەو ماڵ وەڕێكەوت و هیچ گوێی نه‌دا نگێده. نگێده بە تووڕەییەوە هاواری کرد: “سه‌رکه‌وتن، سه‌رکه‌وتن” گینگیلە راوەستا و چاوی لە باڵندەكە كرد و پێكەنی: “تۆ كەمێك هەنگوینت دەوێ هاوڕێی من؟ وانیه! بەڵام من بۆ خۆم هەموو كارەكانم كرد و مێشهەنگوینەكانیش ئەو هەمووەیان پێوە دام. بۆ دەبێ ئەم هەنگوینە بەتامە لەگەڵ تۆدا بەش بكەم؟” نگێده زۆر تووڕە بوو! ئەمە هەڵسوکەوتێکی باش نەبوو كە لەگەڵ ئەوی كرد! بەڵام نگێده تۆڵه‌ی خۆی ده‌کاته‌وه.

Mais Gingile éteint le feu, ramassa sa lance et commença à rentrer chez lui, en ignorant l’oiseau. Ngede lança, fâché, « VIC-torr ! VIC-torr ! » Gingile s’arrêta, dévisagea le petit oiseau et éclata de rire. « Tu veux du miel, mon ami ? Ha ! Mais c’est moi qui ai fait tout le travail et qui me suis fait piquer. Pourquoi est-ce que je devrais partager ce miel avec toi ? » Et il partit. Ngede était furieux ! Ce n’était pas une façon de le traiter ! Mais il aurait sa revanche.


پاش چه‌ند هه‌فته‌یه‌ک، رۆژێكیان، دووبارە گینگیلە گوێی لە دەنگی نگێده بوو كە بانگی دەكرد. ئەو هەنگوینە بەتامەکەی بە بیر هاتەوە و جارێكی دیكە بە خۆشحاڵییەوە شوێن باڵندەكە كەوت. نگێده بە درێژایی دارستانەكە رێگەی بە گینگیلە نیشان دەدا، تا ئەوەی بۆ پشوودان لەسەر دارێكی گەورەی “ئاكاسیا” نیشتەوە. گینگیلە بیری كردەوە، “ئه‌ها”، شانە هەنگوینەكە دەبێ له‌ ناو ئه‌داره‌ دابێ ئەو بە خێرایی ئاگرێكی بچووکی كردەوە و چۆ سه‌رداره‌که، لقه‌ داره دووکه‌ڵاویه‌که‌شی بە ددانی گرتبوو. نگێداش هه‌ڵنیشت بوو و چاوڕێی ده‌رکرد.

Un jour, plusieurs semaines plus tard, Gingile entendit de nouveau l’appel de Ngede. Il se souvint du miel délicieux et suivit avec impatience l’oiseau une fois de plus. Après avoir guidé Gingile à l’orée de la forêt, Ngede s’arrêta pour se reposer dans un acacia épineux. « Ahh, » pensa Gingile. « La ruche doit être dans cet arbre. » Il alluma rapidement son petit feu et commença à grimper, la branche fumante entre ses dents. Ngede s’assit et le regarda.


گینگیلە بەسەر كەوت، پێی سەیر بوو كە بۆچی هیچ دەنگی وزە وزی مێشەكان نایەت. لەبەر خۆیەوە بیری دەكردەوە، “لەوانەیە شانە هەنگوینەكە لەناو قوڵایی قەدی داره‌که‌ بێت.” ئەو بەسەر كەوت بۆ سەر لقێكی دیكە، بەڵام لە جیاتی شانەی مێشهەنگ، دەموچاوی پڵینگێكی بینی! پڵینگەكە زۆر تووڕە بوو، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی له ناکاو له خه‌ویان هه‌ستاند. چاوەكانی نوقاندن و زاری کرده‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی ددانه زۆر درێژ و تیژه‌کانی نیشان دات.

Gingile grimpa, se demandant pourquoi il n’entendait pas le bourdonnement habituel. « Peut-être que la ruche est très profonde dans l’arbre, » se dit-il. Il se hissa sur une autre branche. Mais au lieu de la ruche, il arriva face-à-face avec le visage d’un léopard ! Léopard était très fâchée que son sommeil ait été interrompu si brusquement. Ses yeux se plissèrent et elle ouvrit sa bouche pour révéler ses grandes dents pointues.


بەر لەوەی پڵینگەكە زیان بە گینگیلە بگەیەنێ، ئەو بە خێرای رای كرد و لەسەر داره‌که هاتە خوارەوە. لەبەر په‌له‌ کردن له سه‌ر لقی داره‌که پێی خزی و به توندی که‌وته‌ خوارێ و گوێزینگی پێی له جێ چوو. بە هەموو توانایەوە بە شەلە شەل بۆی دەرچوو. بەختی باشی هه‌بوو که، پڵینگەكە زۆر خەواڵو بوو، بۆیە شوێنی نەكەوت. نگێده، ڕێنیشانده‌ری هه‌نگوین، تۆڵەی خۆی كردەوە. گینگیلەش وانەیەكی چاكی وەرگرت.

Avant que Léopard ne puisse s’en prendre à Gingile, ce dernier se précipita en bas de l’arbre. Dans son empressement, il manqua une branche et atterrit par terre avec un bruit sourd, se tordant la cheville. Heureusement pour lui, Léopard était encore trop endormie pour le poursuivre. Ngede, l’indicateur, eu sa revanche. Et Gingile retint sa leçon.


لەبەر ئەوە، کاتێک منداڵەكانی گینگیلە گوێیان له چیرۆكی نگێده ده‌بێ زۆر ڕێز له‌و باڵنده بچکۆڵه ده‌گرن. هەر كاتێ هەنگوین هەڵ دەگرنەوە، هەوڵ دەدەن زۆرترین بەشی شانە هەنگوینەكە بدەن بە ڕێنیشانده‌ری هه‌نگوین.

Ainsi, quand les enfants de Gingile entendent l’histoire de Ngede ils respectent le petit oiseau. Chaque fois qu’ils récoltent du miel, ils s’assurent de laisser la plus grande partie du rayon à l’indicateur !


Écrit par: Zulu folktale
Illustré par: Wiehan de Jager
Traduit par: Agri Afshin
Langue: kurde (sorani)
Niveau: Niveau 4
Source: The Honeyguide's revenge du Livre de contes africains
Licence de Creative Commons
Ce travail est autorisé sous une licence Creative Commons Attribution 3.0 non transposé.
Options
Retour à la liste des contes Téléchargement PDF